Biotechnologie en functional foods
Van Techniek in Nederland
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Biotechnologie en functional foods'''[[Noten TIN20-3-H10#10-9|<sup>[9]</sup>]] | '''Biotechnologie en functional foods'''[[Noten TIN20-3-H10#10-9|<sup>[9]</sup>]] | ||
| + | |||
[[Afbeelding:05_G357_V_10_3_zw.JPG|thumb|right|400px|Een manifestatie op het binnenhof waarbij politici worden getest op hun kennis van de genetische structuur is de veredelingsindustrie.]] | [[Afbeelding:05_G357_V_10_3_zw.JPG|thumb|right|400px|Een manifestatie op het binnenhof waarbij politici worden getest op hun kennis van de genetische structuur is de veredelingsindustrie.]] | ||
| − | Onder de noemer van novel foods en functional foods worden innovatieve producten ontworpen, waarvoor tevens nieuwe en intensieve overlegstructuren (een nieuw middenveld!) in het leven zijn geroepen. Dit middenveld is van groot belang voor de discussie over de ethische grenzen voor de productie van ‘[[begrippenlijst#Genetisch|genetisch]] gemodificeerde voedingsmiddelen’, de jongste loot aan de stam van de zogeheten novel foods.[[Noten TIN20-3-H10#10-10|<sup>[10]</sup>]] | + | Onder de noemer van [[Begrippenlijst#Novel-food|novel foods]] en [[Begrippenlijst#Functional-foods|functional]] foods worden innovatieve producten ontworpen, waarvoor tevens nieuwe en intensieve overlegstructuren (een nieuw middenveld!) in het leven zijn geroepen. Dit middenveld is van groot belang voor de discussie over de ethische grenzen voor de productie van ‘[[begrippenlijst#Genetisch|genetisch]] [[Begrippenlijst#Modificeren|gemodificeerde]] voedingsmiddelen’, de jongste loot aan de stam van de zogeheten novel foods.[[Noten TIN20-3-H10#10-10|<sup>[10]</sup>]] |
| Regel 8: | Regel 9: | ||
'''Novel foods''' | '''Novel foods''' | ||
| − | Onder novel foods verstaan producenten, overheid en voedings(des)kundigen een brede categorie ‘voedingsmiddelen (of ingrediënten daarin) die in vorm of omvang niet eerder geconsumeerd zijn en/of volgens een innovatief concept geproduceerd zijn’.[[Noten TIN20-3-H10#10-11|<sup>[11]</sup>]] Novel foods werden in 1992 door het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij als volgt gerubriceerd: | + | Onder novel foods verstaan producenten, overheid en voedings(des)kundigen een brede categorie ‘voedingsmiddelen (of ingrediënten daarin) die in vorm of omvang niet eerder geconsumeerd zijn en/of volgens een [[Begrippenlijst#Innovatie|innovatief]] concept geproduceerd zijn’.[[Noten TIN20-3-H10#10-11|<sup>[11]</sup>]] |
| + | Novel foods werden in 1992 door het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij als volgt gerubriceerd: | ||
- genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen; | - genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen; | ||
- ingrediënten, geproduceerd door genetisch gemanipuleerde [[begrippenlijst#Organisme|organismen]]; | - ingrediënten, geproduceerd door genetisch gemanipuleerde [[begrippenlijst#Organisme|organismen]]; | ||
| − | - voedingsmiddelen of voedselingrediënten die relevante hoeveelheden gewijzigde bestanddelen | + | - voedingsmiddelen of voedselingrediënten die relevante hoeveelheden gewijzigde bestanddelen bevatten; |
- grondstoffen of ingrediënten van plant- en diersoorten die nog niet voor de voeding van de mens zijn gebruikt; | - grondstoffen of ingrediënten van plant- en diersoorten die nog niet voor de voeding van de mens zijn gebruikt; | ||
- voedingsmiddelen waarvoor de overheid een, vanwege hun bijzondere karakter, toetsing vooraf nodig vindt. | - voedingsmiddelen waarvoor de overheid een, vanwege hun bijzondere karakter, toetsing vooraf nodig vindt. | ||
| − | Bij de nieuwe voedselingrediënten valt te denken aan enzymen, [[begrippenlijst#Hormonen| | + | |
| − | hormonen]], gisten, zoetstoffen en vetvervangers, maar ook aan aromastoffen.[[Noten TIN20-3-H10#10-12|<sup>[12]</sup>]] Genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen zijn met recombinant-[[begrippenlijst#DNA|DNA]] -technieken verkregen, dat wil zeggen door doelgerichte transformatie van één of meer erfelijke eigenschappen van micro-organismen, planten of dieren.[[Noten TIN20-3-H10#10-13|<sup>[13]</sup>]] Met name in de agro- en voedingsmiddelenindustrie alsmede de farmaceutische industrie kan deze techniek volgens de ontwikkelaars veel voordelen bieden, zoals vereenvoudiging en kostenverlaging van de productie en geringere belasting voor mens en milieu. De techniek zou volgens een toekomstverkenning van de overheid kunnen bijdragen aan een duurzame [[begrippenlijst#Mondiaal|mondiale]] voedselvoorziening in ‘2040’, bijvoorbeeld met de ontwikkeling van vleesvervangers, novel protein foods genoemd.[[Noten TIN20-3-H10#10-14|<sup>[14]</sup>]] | + | Bij de nieuwe voedselingrediënten valt te denken aan[[Gist, zetmelen en enzymen|'''enzymen''']], [[begrippenlijst#Hormonen|hormonen]], gisten, zoetstoffen en [[Experimenten met vleesvervangers|'''vetvervangers''']], maar ook aan [[Geur- en smaakstoffen|'''aromastoffen''']].[[Noten TIN20-3-H10#10-12|<sup>[12]</sup>]] |
| + | Genetisch gemodificeerde voedingsmiddelen zijn met recombinant-[[begrippenlijst#DNA|DNA]] -technieken verkregen, dat wil zeggen door doelgerichte transformatie van één of meer erfelijke eigenschappen van micro-organismen, planten of dieren.[[Noten TIN20-3-H10#10-13|<sup>[13]</sup>]] Met name in de agro- en voedingsmiddelenindustrie alsmede de farmaceutische industrie kan deze techniek volgens de ontwikkelaars veel voordelen bieden, zoals vereenvoudiging en kostenverlaging van de productie en geringere belasting voor mens en milieu. De techniek zou volgens een toekomstverkenning van de overheid kunnen bijdragen aan een duurzame [[begrippenlijst#Mondiaal|mondiale]] voedselvoorziening in ‘2040’, bijvoorbeeld met de ontwikkeling van vleesvervangers, novel protein foods genoemd.[[Noten TIN20-3-H10#10-14|<sup>[14]</sup>]] | ||
Hoewel de toepassing van biotechnologie in het verlengde ligt van toepassingen van biologische transformatieprocessen met een lange traditie, zoals het maken van wijn en kaas, doen zich tal van nieuwe onzekerheden voor, waarover het maatschappelijk debat al volop is losgebroken. De vraag wat (on)wenselijke eigenschappen zijn en voor wie alsook de vraag naar de effecten op lange termijn zijn vooralsnog onbeantwoord. Voorstanders benadrukken dat op korte termijn aan alle eisen van veiligheid is voldaan. Tegenstanders zoals de internationaal opererende milieuorganisatie Greenpeace laten geen gelegenheid ongebruikt om publiek en overheden ervan te overtuigen dat grootschalige toepassing in de eerste schakels van de voedingsmiddelenketen ertoe leidt dat de soortendiversiteit van bijvoorbeeld landbouwgewassen sterk afneemt. Bovendien zouden genetisch gemodificeerde (critici spreken van ‘gemanipuleerde’[[Noten TIN20-3-H10#10-15|<sup>[15]</sup>]]) grondstoffen via de keten zonder dat consumenten erom vragen of het zelfs weten in vele producten terecht kunnen komen.[[Noten TIN20-3-H10#10-16|<sup>[16]</sup>]] | Hoewel de toepassing van biotechnologie in het verlengde ligt van toepassingen van biologische transformatieprocessen met een lange traditie, zoals het maken van wijn en kaas, doen zich tal van nieuwe onzekerheden voor, waarover het maatschappelijk debat al volop is losgebroken. De vraag wat (on)wenselijke eigenschappen zijn en voor wie alsook de vraag naar de effecten op lange termijn zijn vooralsnog onbeantwoord. Voorstanders benadrukken dat op korte termijn aan alle eisen van veiligheid is voldaan. Tegenstanders zoals de internationaal opererende milieuorganisatie Greenpeace laten geen gelegenheid ongebruikt om publiek en overheden ervan te overtuigen dat grootschalige toepassing in de eerste schakels van de voedingsmiddelenketen ertoe leidt dat de soortendiversiteit van bijvoorbeeld landbouwgewassen sterk afneemt. Bovendien zouden genetisch gemodificeerde (critici spreken van ‘gemanipuleerde’[[Noten TIN20-3-H10#10-15|<sup>[15]</sup>]]) grondstoffen via de keten zonder dat consumenten erom vragen of het zelfs weten in vele producten terecht kunnen komen.[[Noten TIN20-3-H10#10-16|<sup>[16]</sup>]] | ||