De opkomst van de zelfbediening
Van Techniek in Nederland
| Regel 9: | Regel 9: | ||
De allereerste [[Zelfbediening als innovatieknooppunt|'''zelfbedieningswinkel''']] werd in 1948 geopend door de Gebroeders Van Woerkom in Nijmegen, enkele maanden later (1949) gevolgd door Dirk Kat in Velsen-Noord, die ook participeerde in de Kijkgrijp. Kat wist zijn zaak (‘een compleet assortiment op 200 m2), die aanvankelijk niet liep, tot een succes te maken door het introduceren van de koopjes van de ‘dolle dinsdagen’, waarvoor klanten van vijftien kilometer ver kwamen fietsen.[[Noten TIN20-3-H4#4-43|<sup>[43]</sup>]] | De allereerste [[Zelfbediening als innovatieknooppunt|'''zelfbedieningswinkel''']] werd in 1948 geopend door de Gebroeders Van Woerkom in Nijmegen, enkele maanden later (1949) gevolgd door Dirk Kat in Velsen-Noord, die ook participeerde in de Kijkgrijp. Kat wist zijn zaak (‘een compleet assortiment op 200 m2), die aanvankelijk niet liep, tot een succes te maken door het introduceren van de koopjes van de ‘dolle dinsdagen’, waarvoor klanten van vijftien kilometer ver kwamen fietsen.[[Noten TIN20-3-H4#4-43|<sup>[43]</sup>]] | ||
| − | Opvallend genoeg waren de [[Voedselvoorziening niet alleen het domein van producent en handel|'''grootwinkelbedrijven''']] geen pioniers in de zelfbediening. De kleinere, zelfstandige ondernemers namen het voortouw. Zij reisden echter niet, zoals Gerrit Heijn (in 1936) en Jo Legerstee, chef verkoop en later directielid van Albert Heijn, (in 1948) deden, in Amerika rond om nieuwe mogelijkheden te verkennen; ze hadden het idee van zelfbediening gewoon van horen zeggen en uit de vakpers. | + | Opvallend genoeg waren de [[Voedselvoorziening niet alleen het domein van producent en handel|'''grootwinkelbedrijven''']] geen pioniers in de zelfbediening. De kleinere, zelfstandige ondernemers namen het voortouw. Zij reisden echter niet, zoals Gerrit Heijn (in 1936) en Jo Legerstee, chef verkoop en later directielid van Albert Heijn, (in 1948) deden, in [[Amerika en massaconsumptie|'''Amerika''']] rond om nieuwe mogelijkheden te verkennen; ze hadden het idee van zelfbediening gewoon van horen zeggen en uit de vakpers. |
Mogelijk lazen ze wel Taminiau’s Amerikaansche Revue, een blad dat door dit bedrijf in conserven (TEO-producten) sinds 1946 maandelijks gratis onder detailhandelaren werd verspreid.[[Noten TIN20-3-H4#4-44|<sup>[44]</sup>]] | Mogelijk lazen ze wel Taminiau’s Amerikaansche Revue, een blad dat door dit bedrijf in conserven (TEO-producten) sinds 1946 maandelijks gratis onder detailhandelaren werd verspreid.[[Noten TIN20-3-H4#4-44|<sup>[44]</sup>]] | ||
Pas toen de zelfbedieningsformule een succes bleek, volgden de grote kruideniers. Zowel Albert Heijn als De Gruyter opende in 1952 zijn eerste zelfbedieningswinkel. | Pas toen de zelfbedieningsformule een succes bleek, volgden de grote kruideniers. Zowel Albert Heijn als De Gruyter opende in 1952 zijn eerste zelfbedieningswinkel. | ||
| Regel 27: | Regel 27: | ||
| − | + | '''Branchevervaging''' | |
| Regel 36: | Regel 36: | ||
Albert Heijn Jr. had er bij de opening van de derde ‘SuperMart’ (zoals het bedrijf zijn supermarkten doopte) in 1956 al op gewezen dat de Vestigingswet Kleinbedrijf van 1937 pas officieel beperkingen aan het gevoerde assortiment had gesteld. Deze branchevorming en specialisatie waren indertijd voortgevloeid uit de overheidsbemoeienis met de middenstand in het [[Begrippenlijst#Interbellum|Interbellum]]. | Albert Heijn Jr. had er bij de opening van de derde ‘SuperMart’ (zoals het bedrijf zijn supermarkten doopte) in 1956 al op gewezen dat de Vestigingswet Kleinbedrijf van 1937 pas officieel beperkingen aan het gevoerde assortiment had gesteld. Deze branchevorming en specialisatie waren indertijd voortgevloeid uit de overheidsbemoeienis met de middenstand in het [[Begrippenlijst#Interbellum|Interbellum]]. | ||
| − | Vooral de crisistijd, toen het winkelvak (te) velen trok omdat er geen papieren voor nodig waren, stimuleerde tot overheidsingrijpen omdat winkels te klein werden om van te leven. Wettelijk vastgelegde eisen van vakbekwaamheid aan winkeliers hadden in versmalling van de branches geresulteerd.[[Noten TIN20-3-H4#4-47|<sup>[47]</sup>]] | + | Vooral de crisistijd, toen het winkelvak (te) velen trok omdat er geen papieren voor nodig waren, stimuleerde tot overheidsingrijpen omdat winkels te klein werden om van te leven. Wettelijk vastgelegde eisen van vakbekwaamheid aan winkeliers hadden in versmalling van de Begrippenlijst#Branche|branches]] geresulteerd.[[Noten TIN20-3-H4#4-47|<sup>[47]</sup>]] |