Automatieken
Van Techniek in Nederland
| Regel 2: | Regel 2: | ||
| − | [[Afbeelding:05_G357_V_9_1.JPG|thumb|right| | + | [[Afbeelding:05_G357_V_9_1.JPG|thumb|right|400px|Door muntgeld in een automaat te werpen, konden consumenten glazen kluisdeurtjes openen waarachter zich 'kleine eetwaar' bevond.]] |
In 1902 opende het Automaten Restaurant ‘Auto-centraal’ (later herdoopt tot Café Novum) in Amsterdam zijn deuren. Deze eetgelegenheid introduceerde automaten als vervanging van bedienend personeel. Vanuit de in de kelder gelegen keuken trokken koks met een lift de bereide maaltijden op in de automaten nadat bezoekers de vereiste hoeveelheid munten in het apparaat hadden geworpen. Café Novum functioneerde tot 1920. | In 1902 opende het Automaten Restaurant ‘Auto-centraal’ (later herdoopt tot Café Novum) in Amsterdam zijn deuren. Deze eetgelegenheid introduceerde automaten als vervanging van bedienend personeel. Vanuit de in de kelder gelegen keuken trokken koks met een lift de bereide maaltijden op in de automaten nadat bezoekers de vereiste hoeveelheid munten in het apparaat hadden geworpen. Café Novum functioneerde tot 1920. | ||
| − | Ook de restaurantketen van Heck (vanaf 1960 Ruteck genaamd) paste automaten toe. Naar het voorbeeld van Engelse [[begrippenlijst#Tearoom| | + | Ook de restaurantketen van Heck (vanaf 1960 Ruteck genaamd) paste automaten toe. Naar het voorbeeld van Engelse [[begrippenlijst#Tearoom|tearooms]] en horecagelegenheden waar staand kon worden gegeten, opende Heck in de jaren twintig naast zijn restaurants [[Cafetarias en snackbars|'''cafetaria’s die waren toegerust met automaten''']]. Deze automatencafetaria’s, ook wel ‘automatieken’ genoemd, waren voorzien van series door glazen deuren afgesloten vakjes die aan de achterzijde werden gevuld door bedienend personeel. Consumenten konden de glazen kluisdeurtjes van de automaat openen na de inworp van een aantal speciale munten. Ook konden ze aan een loket bestellen. |
| − | tearooms]] en horecagelegenheden waar staand kon worden gegeten, opende Heck in de jaren twintig naast zijn restaurants cafetaria’s die waren toegerust met automaten. Deze automatencafetaria’s, ook wel ‘automatieken’ genoemd, waren voorzien van series door glazen deuren afgesloten vakjes die aan de achterzijde werden gevuld door bedienend personeel. Consumenten konden de glazen kluisdeurtjes van de automaat openen na de inworp van een aantal speciale munten. Ook konden ze aan een loket bestellen. | + | |
| − | Deze automatieken waren niet verwarmd, gedeeltelijk overkapt en vrij toegankelijk vanaf de straat. De meeste automaatgebruikers aten op straat of namen de etenswaar - veelal belegde broodjes en salades alsmede warme (knak)worsten, gehaktballen en kroketten - mee naar huis. Vanaf de jaren dertig waren dergelijke automatieken in Nederland te vinden in stationshallen en in drukke winkelstraten van grote steden. | + | Deze automatieken waren niet verwarmd, gedeeltelijk overkapt en vrij toegankelijk vanaf de straat. De meeste automaatgebruikers aten op straat of namen de[[Snacks; van tussendoortjes naar graascultuur|''' etenswaar''']] - veelal belegde broodjes en salades alsmede warme (knak)worsten, gehaktballen en kroketten - mee naar huis. Vanaf de jaren dertig waren dergelijke automatieken in Nederland te vinden in stationshallen en in drukke winkelstraten van grote steden. |
'''Frituurovens, elektrische verwarming en diepvrieskisten''' | '''Frituurovens, elektrische verwarming en diepvrieskisten''' | ||
| − | Met de toenemende voedselschaarste tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen de automatieken, om na de oorlog snel terug te keren in het straatbeeld. Een cruciale innovatie vond rond 1950 plaats toen automatiekeigenaren op flessengas gestookte frituurovens begonnen aan te schaffen. De toepassing van frituurovens maakte een hogere omzetsnelheid van warme gefrituurde snacks mogelijk en stimuleerde de ontwikkeling van nieuwe snacks. | + | Met de toenemende [[Voedselvoorziening tijdens de oorlog|'''voedselschaarste tijdens de Tweede Wereldoorlog''']] verdwenen de automatieken, om na de oorlog snel terug te keren in het straatbeeld. Een cruciale innovatie vond rond 1950 plaats toen automatiekeigenaren op flessengas gestookte frituurovens begonnen aan te schaffen. De toepassing van frituurovens maakte een hogere omzetsnelheid van warme gefrituurde snacks mogelijk en stimuleerde de ontwikkeling van nieuwe snacks. |
| − | Nieuwe snacks uit deze periode waren onder andere loempia’s en nasiballen, die na de dekolonisatie van Indonesië in 1949 en de daarmee gepaard gaande [[begrippenlijst# | + | Nieuwe snacks uit deze periode waren onder andere loempia’s en nasiballen, die na de dekolonisatie van Indonesië in 1949 en de daarmee gepaard gaande [[begrippenlijst#Repatriering|repatriëring]] van militairen en burgers snel populair werden. |
Het gebruik van frituurovens lokte [[begrippenlijst#Additioneel|additionele]] technische veranderingen uit. Om de grotere hoeveelheden gefrituurde snacks warm te houden, breidden exploitanten van automatieken het aantal kluisjes in automatieken uit en installeerden ze elektrische verwarming. Verder schaften automatiekeigenaren diepvrieskisten aan om voorraden te frituren snacks op te slaan. | Het gebruik van frituurovens lokte [[begrippenlijst#Additioneel|additionele]] technische veranderingen uit. Om de grotere hoeveelheden gefrituurde snacks warm te houden, breidden exploitanten van automatieken het aantal kluisjes in automatieken uit en installeerden ze elektrische verwarming. Verder schaften automatiekeigenaren diepvrieskisten aan om voorraden te frituren snacks op te slaan. | ||