Noten TIN19-1-H7
Van Techniek in Nederland
| Regel 3: | Regel 3: | ||
''Titel'' | ''Titel'' | ||
<BR> | <BR> | ||
| + | *<div id=7-1>[1] Sidney W. Mintz, Sweetness and power. The place of sugar in modern history (Harmondsworth 1986), 14-16, 17, 229-230.</div> | ||
| + | *<div id=7-2>[2] Handelingen Tweede Kamer, 1854/55, Bijlage 611.</div> | ||
| + | *<div id=7-3>[3] Handelingen Tweede Kamer, 1854/55, Bijlagen, p. 820.</div> | ||
| + | *<div id=7-4>[4] Handelingen Tweede Kamer, 1854/55, Bijlagen, p. 611.</div> | ||
| + | *<div id=7-5>[5] H.G. Prinsen Geerligs, Geschiedenis van de wetgeving op beetwortelsuiker in de verschillende produktielanden in Europa en haar invloed op de suikerproduktie en -consumptie (Amsterdam 1911), passim.</div> | ||
| + | *<div id=7-6>[6] Doorman, Het Nederlandsch octrooiwezen, nr. 06.</div> | ||
| + | *<div id=7-7>[7] E.O. von Lippmann, Geschichte des Zuckers (Berlin 1929), 633.</div> | ||
| + | *<div id=7-8>[8] Poutet, Nouveau manuel du raffineur de sucre (Marseille 1826), 47; zie ook Bousquet, Notice historique et statistique sur le commerce du noir animal résidu de raffinerie de sucre.</div> | ||
| + | *<div id=7-9>[9] Poutet, Nouvel manuel, 7; B. Dureau, La question des sucres considé_é du point de vue scientifique, économique et industriel (Paris, ....), 66.</div> | ||
| + | *<div id=7-10>[10] Chandelet, Art du raffineur, ou traité théorique et pratique du raffinage de sucre de cannes (Paris 1828), 98.</div> | ||
| + | *<div id=7-11>[11] British Patent 3745 (30 nov. 1813).</div> | ||
| + | *<div id=7-12>[12] Howard was zelf geparenteerd aan de Dukes of Norfolk en getrouwd met een raffinadeursdochter. Al eerder had hij zich met het zuiveren van ruwsuiker beziggehouden, maar een ander terrein van zijn belangstelling waren de natuurwetenschappen: hij had enkele ontdekkingen op het gebied van de scheikunde op zijn naam staan en was raadgevend scheikundige bij de West Indian Association of Planters. N. Deerr and A. Brooks, <Development of the practice of evaporation, with special reference to the sugar industry>, in: Transactions of the Newcomen Society (1942), 4.</div> | ||
| + | *<div id=7-13>[13] Chandelet, Art du raffineur, 121-122: 107.000 + 10.000 francs voor een stoomwerktuig van 4 pk; A. Leon, Raffinage du sucre par la cuisson au bain de vapeur et dans le vide (Paris 1827) noemt een bedrag van £ 3000, ongeveer ¦ 43.000, maar Leon heeft volgens Chandelet een veel te optimistisch beeld geschetst.</div> | ||
| + | *<div id=7-14>[14] E.O. von Lippmann, Abhandlungen und Vorträge zur Geschichte der Naturwissenschaften und Technik (Berlin 1919), ii, 401 e.v.</div> | ||
| + | *<div id=7-15>[15] Chandelet, Art du raffineur; A. Leon, Mémoire sur les avantages que présente l'appareil de Howard pour raffiner le sucre (Paris 1828).</div> | ||
| + | *<div id=7-16>[16] A. Leon, Mémoire.</div> | ||
| + | *<div id=7-17>[17] J. Baxa, Die Zuckererzeugung, 1600-1850 (Jena 1937), 86.</div> | ||
| + | *<div id=7-18>[18] E. Degrand, <Raffinage du sucre. Des appareils pour évaporer les dissolutions de sucre à l'abri de la pression atmosphérique et du procédé nouveau inventé par M. Degrand>, in: Annales des Sciences et de l'Industrie du Midi de la France, Vol. iii (1832), 129-137.</div> | ||
| + | *<div id=7-19>[19] Ch. Derosne et Cail, De la fabrication du sucre aux colonies et des nouveaux appareils propres à améliorer cette fabrication, 2ème partie, 2ème section (z.p. 1844), 143 e.v.. Verder ook: John A. Leon, The art of manufacturing and refining sugar (London 1850), 20.</div> | ||
| + | *<div id=7-20>[20] Schaumann, Technik und technischer Fortschritt, 124-125 en 149-151: de eerste echte Howard-kookpan werd in Keulen, een raffinage-centrum, pas in 1842 geïnstalleerd, nadat een raffinadeur persoonlijk naar Engeland was gegaan. In 1830 was in Duisburg een vacuümpan van een eenvoudiger type geplaatst, in 1836 volgde een Keulse raffinaderij, in 1839 nog twee andere.</div> | ||
| + | *<div id=7-21>[21] Reisig, De suikerraffinadeur, 31.</div> | ||
| + | *<div id=7-22>[22] Brugmans, Statistieken, ii, 852-853.</div> | ||
| + | *<div id=7-23>[23] Keur van 23 november 1663, Handvest 3e deel, pag. 996, par. 2, art. 1.</div> | ||
| + | *<div id=7-24>[24] Reesse, De suikerhandel, ii, 16.</div> | ||
| + | *<div id=7-25>[25] Gemeentearchief Amsterdam, archief Publieke Werken, 1830, doss. 754.</div> | ||
| + | *<div id=7-26>[26] Ibidem, 1834, doss. 98.</div> | ||
| + | *<div id=7-27>[27] Ibidem, 1834, doss. 140.</div> | ||
| + | *<div id=7-28>[28] Doorman, Nederlandsch octrooiwezen, nr. 588; zie ook ara, archief Ministerie van Binnenlandse Zaken, Onderwijs, inv. nr. 4611, stuk 4 nov. 1834.</div> | ||
| + | *<div id=7-29>[29] Tijdschrift ter bevordering van Nijverheid, 1836, 251-257.</div> | ||
| + | *<div id=7-30>[30] Gemeentearchief Amsterdam, archief Publieke Werken, 1835, doss. 527.</div> | ||
| + | *<div id=7-31>[31] Gemeentearchief Amsterdam, archief Publieke Werken, 1835, doss. 719.</div> | ||
| + | *<div id=7-32>[32] Ibidem, 1835, doss. 358: hij had er eerst een klein, 6 pk lage druk-keteltje geplaatst dat <niet strekt om eene volledige stoomraffinaderij met daartoe behorende stoomwerktuig en verder toestel volgens de methode van Howard opterigten> maar <om de suiker door de stoom te smelten of te kooken.> In 1836 werd hier toch een pelletan vacuümpan met een stoomketel van 30 pk en hoge druk bijgezet. Ibidem, 1836, doss. 209.</div> | ||
| + | *<div id=7-33>[33] Ibidem, 1836, doss. 28.</div> | ||
| + | *<div id=7-34>[34] Werkspoor-museum, Amsterdam, contracten Van Vlissingen, Dudok van Heel met Fisler & Tetterode, 8 april 1836.</div> | ||
| + | *<div id=7-35>[35] Gemeentearchief Amsterdam, archief Van der Masch-Spakler, inv. nr. 85.</div> | ||
| + | *<div id=7-36>[36] Ibidem, inv. nr. 14: Balans per 31-7-1842.</div> | ||
| + | *<div id=7-37>[37] Gemeentearchief Amsterdam, N.19.01: los inliggende Engelse brief met tekening.</div> | ||
| + | *<div id=7-38>[38] Gemeentearchief Amsterdam, archief Publieke Werken, 1844, doss. 1076.</div> | ||
| + | *<div id=7-39>[39] Reesse, De suikerhandel, ii, p....</div> | ||
| + | *<div id=7-40>[40] Verslagen Kamer van Koophandel Amsterdam, 1859-1870.</div> | ||
| + | *<div id=7-41>[41] Verslag Kamer van Koophandel Amsterdam, 1864.</div> | ||
| + | *<div id=7-42>[42] Bakker, Ondernemerschap, hoofdstuk iv.</div> | ||
| + | *<div id=7-43>[43] Timmer, <Beetwortelcultuur>, 126.</div> | ||
| + | *<div id=7-44>[44] Reesse, De suikerhandel, i, 251-253.</div> | ||
| + | *<div id=7-45>[45] Verleende licenties naar aanleiding van het Décret Impérial van 15 januari 1812: *Ten Cate Nilant & Comp., Zwolle; F.G. van Lynden van Hemmen, Wageningen; *Wed. Scholten & Zoon, Amsterdam; *Gerrit Bosch Jr., Amsterdam; *J.O. van Beek, Utrecht; J. Lenssen, Venlo; *Spakler, Pferstorff en Backer, Oosterbeek; Louis Noorduyn, Nijmegen; *Backer & Selis, Dordrecht; *Kesselius & Rens, Dordrecht; *Bicker & Spakler, Dordrecht; *Hordijk & Van der Elst, Dordrecht; J. Emmery, Middelburg; Beylanus Jr. & Cie, Zierikzee; *Jan en Harmen Scholten, Amsterdam; Gebrs. Lysen & Rieselink, Zutphen; L.A. van Meerten, ??; Nijpels & Willem Damen, Maastricht; *A. en J. van Beefting, Rotterdam. (*: raffinaderij) Bron: Gemeentearchief Amsterdam, archief Van der Masch-Spakler, inv. nr 138a, gecombineerd met de lijsten in Le Moniteur Universel van 11, 16, 28 maart, 8, 9 april, 1, 27 mei en 26 juli 1812.</div> | ||
| + | *<div id=7-46>[46] Bulletin des lois de l'Empire français, 4e serie, vol. 16, nr. 414 (Paris 1812), art. 2 en 3.</div> | ||
| + | *<div id=7-47>[47] Timmer, <Beetwortelcultuur>, 126-127.</div> | ||
| + | *<div id=7-48>[48] Geplaatst in 1830, concessie verleend aan <J. Backer, fabrikant van stroop uit beetwortelen en andere gewassen>. Nederlandsche Staatscourant, 1832, nr. 126; ook ara, archief Ministerie van Binnenlandse Zaken _ Nationale Nijverheid en Voorgangers, 1817-1877, inv. nrs. 406 (20 okt. 1831), 427 (26 juli 1834), 458 (6 juli 1837).</div> | ||
| + | *<div id=7-49>[49] Tijdschrift ter bevordering van Nijverheid, 1839, 477.</div> | ||
| + | *<div id=7-50>[50] Ibidem, 1843, 561.</div> | ||
| + | *<div id=7-51>[51] Wetenschappelijk Maandschrift, (1836), 371-372 en 399-410.</div> | ||
| + | *<div id=7-52>[52] Tijdschrift ter bevordering van Nijverheid, 1838, 49-86.</div> | ||
| + | *<div id=7-53>[53] P.J. Bouman, Geschiedenis van de Zeeuwsche landbouw (Wageningen 1946), 117-118; A. Hallema, <Suiker- en stroopfabricage uit Nederlandse gewassen tussen 1813 en 1858>, in: Sociaal-Economisch Historisch Jaarboek, 24 (1950), 209-238.</div> | ||
| + | *<div id=7-54>[54] W.M.F. Mansvelt, Geschiedenis van de Nederlandsche Handel-Maatschappij ii (Haarlem, z.j.), 197.</div> | ||
| + | *<div id=7-55>[55] Ruperti, Der Ursprung der französischen Rübenzucker-Industrie, passim.</div> | ||
| + | *<div id=7-56>[56] A. Rabich, Entwicklung der Lebensmittel-Verfahrenstechnik, 95-109.</div> | ||
| + | *<div id=7-57>[57] Friedrich List, in: Eisenbahn-Journal und national-Magazin 24 (1836), 51 en 76.</div> | ||
| + | *<div id=7-58>[58] Uit het Compte rendu des travaux des Ingénieurs des Mines 1835 blijkt dat er in alle Franse raffinaderijen en bietsuikerfabrieken samen in gebruik zijn: 112 stoomwerktuigen (met een stoomketel) en 196 stoomketels zonder krachtwerktuig, dus alleen voor verwarmingsdoeleinden. In 1837 zijn die aantallen resp. 172 en 330.</div> | ||
| + | *<div id=7-59>[59] Wet van 18 juli 1837; zie ook R. Villeneuve, <Le financement de l'industrie sucrière>.</div> | ||
| + | *<div id=7-60>[60] R. Villeneuve, <Le financement de l'industrie sucrière>, 299.</div> | ||
| + | *<div id=7-61>[61] N. Deerr and A. Brooks, <Development of the practice of evaporation>, passim.</div> | ||
| + | *<div id=7-62>[62] S. Malolepszy et E. Kaczmarek, L'industrie alimenaire, 153-163, 168-171, 277-281.</div> | ||
| + | *<div id=7-63>[63] Verslag van den landbouw in Nederland, 1865, 192.</div> | ||
| + | *<div id=7-64>[64] Verslag van de landbouw in Nederland, 1864, 176.</div> | ||
| + | *<div id=7-65>[65] Verslag van den Landbouw in Nederland, 1866, 223.</div> | ||
| + | *<div id=7-66>[66] Boeren-Goudmijn, 8 (1862), 177-187.</div> | ||
| + | *<div id=7-67>[67] Verslag van den landbouw in Nederland over 1862, 306.</div> | ||
| + | *<div id=7-68>[68] Verslag van den landbouw in Nederland, 1865, 148.</div> | ||
| + | *<div id=7-69>[69] Boeren-Goudmijn, 8 (1862), 177-187 en 380-384.</div> | ||
| + | *<div id=7-70>[70] Landbouw-Courant, 25 (1871), afl. 12, naar aanleiding van een artikel in de Arnhemsche Courant omstreeks 13 maart 1871.</div> | ||