Engeland als voorloper bij de temperatuurregeling
Van Techniek in Nederland
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De eerste pogingen om door middel van kunstmatige temperatuurregeling het brouwproces te beïnvloeden werden ondernomen in Groot-Brittannië. Aan het begin van de jaren negentig van de achttiende eeuw werd aan de overheidsdienst die de levering van drank aan de marine verzorgde een plan voorgelegd om zowel in de werkkuip als bij het gistingsproces via gebogen koperen pijpen koud water in de kuipen rond te pompen. Hierdoor zou de temperatuur bij het beslagmaken en vooral tijdens het gisten beheerst kunnen worden en zou het mogelijk zijn bier te brouwen in de warme zomermaanden. Dit laatste was voor de Engelse marine van groot belang. Wanneer de vloot de haven binnenviel, moest direct worden overgegaan tot bevoorrading, waarbij bier een voorname plaats innam. | De eerste pogingen om door middel van kunstmatige temperatuurregeling het brouwproces te beïnvloeden werden ondernomen in Groot-Brittannië. Aan het begin van de jaren negentig van de achttiende eeuw werd aan de overheidsdienst die de levering van drank aan de marine verzorgde een plan voorgelegd om zowel in de werkkuip als bij het gistingsproces via gebogen koperen pijpen koud water in de kuipen rond te pompen. Hierdoor zou de temperatuur bij het beslagmaken en vooral tijdens het gisten beheerst kunnen worden en zou het mogelijk zijn bier te brouwen in de warme zomermaanden. Dit laatste was voor de Engelse marine van groot belang. Wanneer de vloot de haven binnenviel, moest direct worden overgegaan tot bevoorrading, waarbij bier een voorname plaats innam. | ||
| − | Vanwege het risico van bederf werd echter in de periode van juni tot september zo weinig mogelijk gebrouwen. Door de hogere temperaturen bestond dan namelijk een grote kans dat het gistingsproces te heftig verliep, wat het bier slecht drinkbaar maakte. Het gevolg van de zeer beperkte brouwactiviteiten in de zomer was dat er in de winter vaak onvoldoende bier voorradig was.(58) | + | Vanwege het risico van bederf werd echter in de periode van juni tot september zo weinig mogelijk gebrouwen. Door de hogere temperaturen bestond dan namelijk een grote kans dat het gistingsproces te heftig verliep, wat het bier slecht drinkbaar maakte. Het gevolg van de zeer beperkte brouwactiviteiten in de zomer was dat er in de winter vaak onvoldoende bier voorradig was.(58) [[Afbeelding:Noorwegen_laden_ijsblokken_voor_NL_bier.jpg|thumb|300px|Het laden van ijs t.b.v. koeling in de Nederlandse biernijverheid]] |
Het is niet geheel zeker dat dit voorstel om de temperatuur te beheersen ook in de praktijk is getest. Van de brouwers die over het plan om commentaar waren gevraagd, toonden enkele zich enthousiast, maar andere wezen een dergelijk experiment af _ voornamelijk vanwege de hoge kosten. Geleidelijk werden echter de voordelen van de temperatuurbeheersing in vooral het gistingsproces duidelijk. Aan het begin van de negentiende eeuw was de toepassing van de boven beschreven koelapparatuur dan ook algemeen gebruikelijk in de Engelse brouwerijen. | Het is niet geheel zeker dat dit voorstel om de temperatuur te beheersen ook in de praktijk is getest. Van de brouwers die over het plan om commentaar waren gevraagd, toonden enkele zich enthousiast, maar andere wezen een dergelijk experiment af _ voornamelijk vanwege de hoge kosten. Geleidelijk werden echter de voordelen van de temperatuurbeheersing in vooral het gistingsproces duidelijk. Aan het begin van de negentiende eeuw was de toepassing van de boven beschreven koelapparatuur dan ook algemeen gebruikelijk in de Engelse brouwerijen. | ||
Peter Mathias, de geschiedschrijver van de Britse biernijverheid in de negentiende eeuw, voegt aan zijn relaas toe dat het gebruik van deze eerste vormen van temperatuurbeheersing bij het brouwproces niet de bereidingswijze van het bier veranderden. Hij noemt het <just a further mechanical aid to increase the flow of production>.(59)Het inzicht in het brouwproces werd er niet groter door, maar wel bestond nu de mogelijkheid een belangrijk onderdeel van het brouwbedrijf zodanig te manipuleren, dat het niet langer de oorzaak was van een groot aantal mislukte brouwsels. Anders gezegd, met de toepassing van koelapparatuur was constantere produktie van bier mogelijk. | Peter Mathias, de geschiedschrijver van de Britse biernijverheid in de negentiende eeuw, voegt aan zijn relaas toe dat het gebruik van deze eerste vormen van temperatuurbeheersing bij het brouwproces niet de bereidingswijze van het bier veranderden. Hij noemt het <just a further mechanical aid to increase the flow of production>.(59)Het inzicht in het brouwproces werd er niet groter door, maar wel bestond nu de mogelijkheid een belangrijk onderdeel van het brouwbedrijf zodanig te manipuleren, dat het niet langer de oorzaak was van een groot aantal mislukte brouwsels. Anders gezegd, met de toepassing van koelapparatuur was constantere produktie van bier mogelijk. | ||
| − | In Beieren en aangrenzende gebieden werd vooral bij lage wintertemperaturen ondergistend gebrouwen. In de jaren twintig van de negentiende eeuw begon men ook de bieropslag te koelen. Om het bier tijdens het rijpingsproces op het vat van bederf te vrijwaren, bouwden enkele grote brouwers omvangrijke, geheel of half-onderaardse opslagruimtes. Deze kelders kregen nog weer iets later dubbele, geïsoleerde wanden en de ruimte daartussen werd in de winter opgevuld met natuurijs. Dit ijs haalde men uit vijvers, rivieren en meertjes in de streek zelf. Bij zachte winters werd er ijs aangevoerd uit de nabij gelegen Alpen. Wanneer het in de zomer niet al te heet werd, bleef het ijs tot de volgende winter en soms nog wel langer in een goede conditie. De eerste aldus gekoelde kelder was die van de Münchener brouwer Josef Pschorr, wiens opslagruimte een capaciteit van 40.000 hectoliter zou hebben gehad. | + | In Beieren en aangrenzende gebieden werd vooral bij lage wintertemperaturen ondergistend gebrouwen. In de jaren twintig van de negentiende eeuw begon men ook de bieropslag te koelen. Om het bier tijdens het rijpingsproces op het vat van bederf te vrijwaren, bouwden enkele grote brouwers omvangrijke, geheel of half-onderaardse opslagruimtes. Deze kelders kregen nog weer iets later dubbele, geïsoleerde wanden en de ruimte daartussen werd in de winter opgevuld met natuurijs. Dit ijs haalde men uit vijvers, rivieren en meertjes in de streek zelf. Bij zachte winters werd er ijs aangevoerd uit de nabij gelegen Alpen. Wanneer het in de zomer niet al te heet werd, bleef het ijs tot de volgende winter en soms nog wel langer in een goede conditie. De eerste aldus gekoelde kelder was die van de Münchener brouwer Josef Pschorr, wiens opslagruimte een capaciteit van 40.000 hectoliter zou hebben gehad.[[Afbeelding:IJskelder_volgens_Brianard.jpg|thumb|right|330px|Bierkoeling volgens Brainard]] |
In de jaren veertig en vijftig werd de koeling van de kelders verbeterd door de invoering van het zogeheten Brainardsysteem. Hierbij bouwde men boven de bierkelders opslagruimten, die met ijs werden gevuld. De zware, koude lucht zakte via openingen in de vloer naar beneden en zo werden de opslag- of lagerkelders extra afgekoeld. De koeling à la Brainard had echter evenals de andere kelderkoelingsystemen het grote nadeel, dat smeltwater van het ijs de kelders kon bereiken. De vaten kwamen in het water te liggen en gingen rotten of het vocht veroorzaakte schimmels, die in menig geval het bier bedierven. | In de jaren veertig en vijftig werd de koeling van de kelders verbeterd door de invoering van het zogeheten Brainardsysteem. Hierbij bouwde men boven de bierkelders opslagruimten, die met ijs werden gevuld. De zware, koude lucht zakte via openingen in de vloer naar beneden en zo werden de opslag- of lagerkelders extra afgekoeld. De koeling à la Brainard had echter evenals de andere kelderkoelingsystemen het grote nadeel, dat smeltwater van het ijs de kelders kon bereiken. De vaten kwamen in het water te liggen en gingen rotten of het vocht veroorzaakte schimmels, die in menig geval het bier bedierven. | ||
In dezelfde periode ging men er in Zuid-Duitsland meer en meer toe over om natuurijs te gebruiken bij het brouwen zelf. Dit gebeurde op ongeveer de zelfde manier als in Engeland, namelijk door ijskoud water via een koperen buizenstelsel door de brouw- en gistkuipen en het koelschip te laten circuleren. Ook lieten brouwers wel met ijs gevulde, afgesloten platte bakken van blik in de kuipen drijven.(60) | In dezelfde periode ging men er in Zuid-Duitsland meer en meer toe over om natuurijs te gebruiken bij het brouwen zelf. Dit gebeurde op ongeveer de zelfde manier als in Engeland, namelijk door ijskoud water via een koperen buizenstelsel door de brouw- en gistkuipen en het koelschip te laten circuleren. Ook lieten brouwers wel met ijs gevulde, afgesloten platte bakken van blik in de kuipen drijven.(60) | ||