Veranderingen in de bedrijfsvoering in het molenbedrijf
Van Techniek in Nederland
| Regel 22: | Regel 22: | ||
Een andere kwestie was de optimale benutting van de produktie. Een graanmaalderij met stoom (eventueel in combinatie met wind) moest meer produceren om te renderen, en daarmee ontstond een afzetprobleem. Een uitbreiding binnen de lokale markt was beperkt mogelijk, daar het stoombedrijf nauwelijks een lagere prijs kon bedingen. Verdringing van de windmolen was niet haalbaar, aangezien het windmolenbedrijf in veel gevallen concurrerend kon blijven produceren. De ondernemer moest dan afzien van een optimale inzet van de stoommachine of op zoek gaan naar nieuwe, maar onzekere markten. | Een andere kwestie was de optimale benutting van de produktie. Een graanmaalderij met stoom (eventueel in combinatie met wind) moest meer produceren om te renderen, en daarmee ontstond een afzetprobleem. Een uitbreiding binnen de lokale markt was beperkt mogelijk, daar het stoombedrijf nauwelijks een lagere prijs kon bedingen. Verdringing van de windmolen was niet haalbaar, aangezien het windmolenbedrijf in veel gevallen concurrerend kon blijven produceren. De ondernemer moest dan afzien van een optimale inzet van de stoommachine of op zoek gaan naar nieuwe, maar onzekere markten. | ||
| − | Het gemeenteverslag van Groningen meldde bijvoorbeeld in 1856 dat de stoomkorenmolen zijn omzet zag toenemen: 'Vooral van buiten de gemeente wordt er veel gebruik van gemaakt, zoodat deze onderneming hoe langer zoo meer gewenschte resultaten begint op te leveren'.[[Noten TIN19-1-H3#3-55|<sup>[55]</sup>]] | + | Het gemeenteverslag van Groningen meldde bijvoorbeeld in 1856 dat de [[Latere stoomkorenmolens|'''stoomkorenmolen''']] zijn omzet zag toenemen: 'Vooral van buiten de gemeente wordt er veel gebruik van gemaakt, zoodat deze onderneming hoe langer zoo meer gewenschte resultaten begint op te leveren'.[[Noten TIN19-1-H3#3-55|<sup>[55]</sup>]] |
De wind en stoomkorenmolen te Lienden bleek een groot succes vooral bij windstilte. 'Niet alleen ingezetenen dezer gemeente, maar ook die van ver verwijderde gemeenten bragten hun koren naar dezen molen waardoor in sommige dier dagen tot 200 [[begrippenlijst#Mud|mudden]] toe, vermalen werd'.[[Noten TIN19-1-H3#3-56|<sup>[56]</sup>]] En over de stoomkorenmolen te Assen werd opgemerkt dat die 'voor een groot deel tot uitvoer buiten de gemeente' werkte.[[Noten TIN19-1-H3#3-57|<sup>[57]</sup>]] | De wind en stoomkorenmolen te Lienden bleek een groot succes vooral bij windstilte. 'Niet alleen ingezetenen dezer gemeente, maar ook die van ver verwijderde gemeenten bragten hun koren naar dezen molen waardoor in sommige dier dagen tot 200 [[begrippenlijst#Mud|mudden]] toe, vermalen werd'.[[Noten TIN19-1-H3#3-56|<sup>[56]</sup>]] En over de stoomkorenmolen te Assen werd opgemerkt dat die 'voor een groot deel tot uitvoer buiten de gemeente' werkte.[[Noten TIN19-1-H3#3-57|<sup>[57]</sup>]] | ||
| Regel 39: | Regel 39: | ||
'''Innovatie met een beperkte betekenis''' | '''Innovatie met een beperkte betekenis''' | ||
| − | Een stoomkorenmolen was in een aantal opzichten een innovatie met een beperkte betekenis. Stoom was slechts het [[begrippenlijst#Substituut|substituut]] voor de krachtbron, met name voor de wind. De nieuwe drijfkracht zorgde niet voor een duidelijke verlaging van de kostprijs of een opmerkelijke verhoging van de arbeidsproductiviteit. De stoomkorenmolen had vooral gevolgen voor de planning van de productie en de levering van het meel: hij bracht meer zekerheid. De stoomkorenmolen leidde niet tot een [[Begrippenlijst#Metamorfose|metamorfose]] van de graanmaalderij. | + | Een stoomkorenmolen was in een aantal opzichten een [[De mislukte innovatie|'''innovatie met een beperkte betekenis''']]. Stoom was slechts het [[begrippenlijst#Substituut|substituut]] voor de krachtbron, met name voor de wind. De nieuwe drijfkracht zorgde niet voor een duidelijke verlaging van de kostprijs of een opmerkelijke verhoging van de arbeidsproductiviteit. De stoomkorenmolen had vooral gevolgen voor de planning van de productie en de levering van het meel: hij bracht meer zekerheid. De stoomkorenmolen leidde niet tot een [[Begrippenlijst#Metamorfose|metamorfose]] van de graanmaalderij. |
| − | In de eerste helft van de negentiende eeuw was echter in het buitenland een heel ander molenbedrijf ontstaan. Deze ontwikkeling ging aan Nederland nagenoeg geheel voorbij. Slechts enkele waarnemers maakten er melding van, zoals S.A. Bleekrode, destijds arts in Groningen, die in 1844 een uitvoerig overzicht gaf van de nieuwste methoden in de graanmaalderij.[[Noten TIN19-1-H3#3-59|<sup>[59]</sup>]] | + | In de eerste helft van de negentiende eeuw was echter in het buitenland een heel [[De Mouture Economique|'''ander molenbedrijf''']] ontstaan. Deze ontwikkeling ging aan Nederland nagenoeg geheel voorbij. Slechts enkele waarnemers maakten er melding van, zoals S.A. Bleekrode, destijds arts in Groningen, die in 1844 een uitvoerig overzicht gaf van de [[De meelfabriek in Nederland|'''nieuwste methoden in de graanmaalderij''']].[[Noten TIN19-1-H3#3-59|<sup>[59]</sup>]] |