Het industrieel grootbedrijf
Van Techniek in Nederland
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[Afbeelding:Suikerbietenpulp_1928.jpg | + | [[Afbeelding:Suikerbietenpulp_1928.jpg]] |
'''Snelle overgang van kleinschaligheid en ambacht naar industrie en grootbedrijf''' | '''Snelle overgang van kleinschaligheid en ambacht naar industrie en grootbedrijf''' | ||
| Regel 7: | Regel 7: | ||
In de jaren '60 kende de raffinagesector geheel nieuwe verhoudingen dan twee decennia eerder. In dertig jaar tijd had de hele raffinagebedrijfstak een ontwikkeling doorgemaakt van een kleinschalige, ambachtelijke nijverheid naar industrieel grootbedrijf. De nv Nederlandsche Suikerraffinaderij, de nv Amsterdamsche Stoom-Suikerraffinaderij, Beuker & Hulshoff, Wijthoff & Co, Spakler & Tetterode en de nv Hollandsche Suikerraffinaderij verwerkten elk 15.000 ton ruwsuiker per jaar, en soms meer. | In de jaren '60 kende de raffinagesector geheel nieuwe verhoudingen dan twee decennia eerder. In dertig jaar tijd had de hele raffinagebedrijfstak een ontwikkeling doorgemaakt van een kleinschalige, ambachtelijke nijverheid naar industrieel grootbedrijf. De nv Nederlandsche Suikerraffinaderij, de nv Amsterdamsche Stoom-Suikerraffinaderij, Beuker & Hulshoff, Wijthoff & Co, Spakler & Tetterode en de nv Hollandsche Suikerraffinaderij verwerkten elk 15.000 ton ruwsuiker per jaar, en soms meer. | ||
| − | |||
| Regel 25: | Regel 24: | ||
De aanvoer van grondstof was geen probleem, hoewel de raffinadeurs het er over eens waren dat er zeker geen plaats was voor nog een bedrijf.[[Noten TIN19-1-H7#7-82|<sup>[82]</sup>]] | De aanvoer van grondstof was geen probleem, hoewel de raffinadeurs het er over eens waren dat er zeker geen plaats was voor nog een bedrijf.[[Noten TIN19-1-H7#7-82|<sup>[82]</sup>]] | ||
| − | Tezelfdertijd begon de [[De | + | Tezelfdertijd begon de [[De Nederlandsche Handel-Maatschappij|'''Nederlandsche Handel-Maatschappij''']] de rietsuikerhandel steeds meer vrij te geven en de Javaanse producenten verkochten hun ruwe suiker nu meer en meer direct aan Engeland. In hun prille beginjaren hadden de stoomraffinadeurs de beslissing om op stoom over te gaan mede genomen vanwege de zekerheid dat de nhm alleen maar grotere hoeveelheden ruwsuiker in Nederland zou laten veilen. Nu die aanvoer terugliep, werden er wel enkele klachten vernomen, maar al snel meldden zich Duitse en Nederlandse fabrikanten van [[begrippenlijst#Ruwe-bietsuiker|ruwe bietsuiker]] om de raffinadeurs van grondstof te voorzien. |
[[Afbeelding:TIN19_blz233.jpg|right|thumb|420px|Het bedrijfpand van Beuker & Hulshoff in de drukbevolkte Jordaan]] | [[Afbeelding:TIN19_blz233.jpg|right|thumb|420px|Het bedrijfpand van Beuker & Hulshoff in de drukbevolkte Jordaan]] | ||
| Regel 35: | Regel 34: | ||
Door de Nederlandse [[Suikeraccijns|'''suikeraccijnswet''']] was, en bleef, de industrie sterk op buitenlandse afzet gericht: de export leverde aanvullende inkomsten op door de mogelijkheden die de wet bood. De hoge [[begrippenlijst#Accijns|accijns]] die de binnenlandse verbruiker betaalde, bleef een beletsel voor velen. Niettemin nam het suikerverbruik langzaam toe, omdat de marktwaarde sinds ongeveer 1873 onder invloed van de toenemende wereldproductie sterk daalde. | Door de Nederlandse [[Suikeraccijns|'''suikeraccijnswet''']] was, en bleef, de industrie sterk op buitenlandse afzet gericht: de export leverde aanvullende inkomsten op door de mogelijkheden die de wet bood. De hoge [[begrippenlijst#Accijns|accijns]] die de binnenlandse verbruiker betaalde, bleef een beletsel voor velen. Niettemin nam het suikerverbruik langzaam toe, omdat de marktwaarde sinds ongeveer 1873 onder invloed van de toenemende wereldproductie sterk daalde. | ||
| + | |||
1852 2,7 kg | 1852 2,7 kg | ||
| + | |||
1862 4,5 kg | 1862 4,5 kg | ||
| + | |||
1872 5,2 kg | 1872 5,2 kg | ||
| + | |||
1886 7,5 kg | 1886 7,5 kg | ||
| + | |||
1892-1896 9,9 kg | 1892-1896 9,9 kg | ||
| + | |||
In de tweede helft van de negentiende eeuw trachtten ministers van financiën meermalen de suikerwetgeving aan te scherpen en zodoende minder [[begrippenlijst#Overponden|overponden]] te vergoeden.[[Noten TIN19-1-H7#7-83|<sup>[83]</sup>]] | In de tweede helft van de negentiende eeuw trachtten ministers van financiën meermalen de suikerwetgeving aan te scherpen en zodoende minder [[begrippenlijst#Overponden|overponden]] te vergoeden.[[Noten TIN19-1-H7#7-83|<sup>[83]</sup>]] | ||