Melkpak opnieuw ter discussie
Van Techniek in Nederland
| Regel 20: | Regel 20: | ||
De zuivel- en de verpakkingsindustrie verweerden zich met onderzoek en publicaties waaruit het tegendeel zou moeten blijken. Het melkpak zou meer voor- dan nadelen opleveren in vergelijking met de melkfles, waarvan de productie, de inname, de reiniging en de afvalverwerking meer energie zouden vergen dan de productie en vernietiging van het melkpak. Bovendien zou de reiniging van de glazen melkfles meer afval (koelwater- en reinigingswater) opleveren dan de productie en de verbranding van de eenmalige ‘kartonnen’ verpakking bij elkaar. Kartonnen melkverpakking leverde verder een kwalitatief betere en meer smaakvolle melk op dan glazen melkverpakking, vooral omdat kartonnen melkverpakking het zonlicht geen kans gaf om in te werken op de voedingswaarde, de smaak en het vitaminegehalte van melk.[[Noten TIN20-3-H7#7-65|<sup>[65]</sup>]] | De zuivel- en de verpakkingsindustrie verweerden zich met onderzoek en publicaties waaruit het tegendeel zou moeten blijken. Het melkpak zou meer voor- dan nadelen opleveren in vergelijking met de melkfles, waarvan de productie, de inname, de reiniging en de afvalverwerking meer energie zouden vergen dan de productie en vernietiging van het melkpak. Bovendien zou de reiniging van de glazen melkfles meer afval (koelwater- en reinigingswater) opleveren dan de productie en de verbranding van de eenmalige ‘kartonnen’ verpakking bij elkaar. Kartonnen melkverpakking leverde verder een kwalitatief betere en meer smaakvolle melk op dan glazen melkverpakking, vooral omdat kartonnen melkverpakking het zonlicht geen kans gaf om in te werken op de voedingswaarde, de smaak en het vitaminegehalte van melk.[[Noten TIN20-3-H7#7-65|<sup>[65]</sup>]] | ||
| − | Hoewel het eenmalige papieren melkpak milieu-economisch dus kon concurreren met de melkfles, had de glazen melkfles het maatschappelijk tij mee. Tal van innovaties op het gebied van de ‘retourfles’ waren in de jaren tachtig en negentig het gevolg. De glasbak deed zijn intrede, evenals het [[begrippenlijst#Recyclen|gerecyclede]] glas, de lichtgewicht glazen fles en de lichtgewicht [[Begrippenlijst# | + | Hoewel het eenmalige papieren melkpak milieu-economisch dus kon concurreren met de melkfles, had de glazen melkfles het maatschappelijk tij mee. Tal van innovaties op het gebied van de ‘retourfles’ waren in de jaren tachtig en negentig het gevolg. De glasbak deed zijn intrede, evenals het [[begrippenlijst#Recyclen|gerecyclede]] glas, de lichtgewicht glazen fles en de lichtgewicht [[Begrippenlijst#Polycarbonaat|polycarbonaat]] fles met statiegeld. |
| − | Desondanks wist het papieren melkpak zijn dominante positie te behouden op basis van zijn prijs, gebruiksgemak en inbedding in [[De invloed van de supermarkt op eetpatroon en keukeninrichting|'''supermarktdistributie''']] en gebruikerspraktijk. Omdat de nieuwe flessenmelk een andere - in de zin van een meer bewuste en een meer tijdsintensieve - gebruikspraktijk vergde van flessenreiniging, -retournering en –statiegeldinning, kreeg zij niet het brede maatschappelijke draagvlak zoals het papieren melkpak dat in de jaren vijftig en zestig had gekregen. De nieuwe flessenmelk bleef mede daardoor een [[Begrippenlijst# | + | Desondanks wist het papieren melkpak zijn dominante positie te behouden op basis van zijn prijs, gebruiksgemak en inbedding in [[De invloed van de supermarkt op eetpatroon en keukeninrichting|'''supermarktdistributie''']] en gebruikerspraktijk. Omdat de nieuwe flessenmelk een andere - in de zin van een meer bewuste en een meer tijdsintensieve - gebruikspraktijk vergde van flessenreiniging, -retournering en –statiegeldinning, kreeg zij niet het brede maatschappelijke draagvlak zoals het papieren melkpak dat in de jaren vijftig en zestig had gekregen. De nieuwe flessenmelk bleef mede daardoor een [[Begrippenlijst#Niche|nicheproduct]]. |
'''Wegwerpverpakkingen''' | '''Wegwerpverpakkingen''' | ||
| − | De opkomst van de papieren verpakking stimuleerde fabrikanten vernieuwingen aan te brengen op het gebied van glas en blik. Door toepassing van nieuwe glastechnieken ontwikkelde de industrie flessen met veel dunnere glaswanden. Toepassing van dunner glas maakte flessen zo goedkoop dat een retoursysteem met statiegeld niet langer rendabel was; fabrikanten en detaillisten werden daarmee verlost van het dure en arbeidsintensieve retoursysteem. Dit was ook de reden dat bierbrouwerij Oranjeboom in 1964 de wegwerpfles op de Nederlandse markt introduceerde. De brouwerij kreeg echter veel kritiek van onder andere de ANWB en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De wegwerpfles kon gemakkelijk zwerfvuil worden. | + | De opkomst van de papieren verpakking stimuleerde fabrikanten vernieuwingen aan te brengen op het gebied van glas en blik. Door toepassing van nieuwe glastechnieken ontwikkelde de industrie flessen met veel dunnere glaswanden. Toepassing van dunner glas maakte flessen zo goedkoop dat een retoursysteem met statiegeld niet langer rendabel was; fabrikanten en detaillisten werden daarmee verlost van het dure en arbeidsintensieve retoursysteem. Dit was ook de reden dat bierbrouwerij Oranjeboom in 1964 de [[Wegwerpverpakkingen|'''wegwerpfles''']] op de Nederlandse markt introduceerde. De brouwerij kreeg echter veel kritiek van onder andere de ANWB en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De wegwerpfles kon gemakkelijk zwerfvuil worden. |
Ook het Bedrijfschap Frisdranken stond niet te juichen. Niet omdat het tegen nieuwe flesverpakkingen was, maar omdat het bang was dat toepassing van nieuwe en goedkope verpakkingen de prijsconcurrentie tussen frisdrankfabrikanten zou stimuleren. Om iets dergelijks te voorkomen, was in 1963 juist een statiegeldverplichting ingevoerd die gebruikers van ‘traditioneel’ glas diende te beschermen tegen gebruikers van nieuw en goedkoper glas. De statiegeldverplichting en de kritiek op de milieuvervuilende wegwerpfles remden de invoering van de eenmalige glazen fles op de Nederlandse markt.[[Noten TIN20-3-H7#7-66|<sup>[66]</sup>]] | Ook het Bedrijfschap Frisdranken stond niet te juichen. Niet omdat het tegen nieuwe flesverpakkingen was, maar omdat het bang was dat toepassing van nieuwe en goedkope verpakkingen de prijsconcurrentie tussen frisdrankfabrikanten zou stimuleren. Om iets dergelijks te voorkomen, was in 1963 juist een statiegeldverplichting ingevoerd die gebruikers van ‘traditioneel’ glas diende te beschermen tegen gebruikers van nieuw en goedkoper glas. De statiegeldverplichting en de kritiek op de milieuvervuilende wegwerpfles remden de invoering van de eenmalige glazen fles op de Nederlandse markt.[[Noten TIN20-3-H7#7-66|<sup>[66]</sup>]] | ||
De glasindustrie zocht naar oplossingen. In 1981 richtte ze de stuurgroep Promotie Glasbak op. Deze stuurgroep heeft haar huiswerk goed gemaakt: het kringloopsysteem via de glasbak werd een groot succes. | De glasindustrie zocht naar oplossingen. In 1981 richtte ze de stuurgroep Promotie Glasbak op. Deze stuurgroep heeft haar huiswerk goed gemaakt: het kringloopsysteem via de glasbak werd een groot succes. | ||