Oorlog en distributie van voedsel
Van Techniek in Nederland
| Regel 37: | Regel 37: | ||
'''Raadgevingen voor de consument''' | '''Raadgevingen voor de consument''' | ||
| − | In Amsterdam schreven de invloedrijke kooklerares Martine Wittop-Koning en haar collega’s van het huishoudonderwijs talloze brochures met raadgevingen over de vervaardiging van surrogaten voor koffie, thee en andere producten in eigen keuken (zie kader ). Ze informeerden huisvrouwen tevens over verlenging van de houdbaarheid van de (intussen zeer kostbaar geworden) voedingsmiddelen.[[Noten TIN20-3-H2#2-90|<sup>[90]</sup>]] Plattelandsbewoners konden in tegenstelling tot stadsbewoners terugvallen op zelfvoorziening, waardoor daar de schaarste minder nijpend was. | + | In Amsterdam schreven de invloedrijke [[Kooklerares tijdens de Eerste Wereldoorlog|'''kooklerares''']] Martine Wittop-Koning en haar collega’s van het huishoudonderwijs talloze brochures met raadgevingen over de vervaardiging van [[Begrippenlijst#Surrogaat|surrogaten]] voor koffie, thee en andere producten in eigen keuken (zie kader ). Ze informeerden huisvrouwen tevens over verlenging van de houdbaarheid van de (intussen zeer kostbaar geworden) voedingsmiddelen.[[Noten TIN20-3-H2#2-90|<sup>[90]</sup>]] |
| + | Plattelandsbewoners konden in tegenstelling tot stadsbewoners terugvallen op zelfvoorziening, waardoor daar de schaarste minder nijpend was. | ||
'''Achteruitgang voedingstoestand en aardappeloproeren''' | '''Achteruitgang voedingstoestand en aardappeloproeren''' | ||
| − | Uit budgetonderzoek bleek dat de voedingstoestand van groepen met lage inkomens achteruitging. Een commissie van de Centrale Gezondheidsraad ontkende echter ook dat van ondervoeding kon worden gesproken. Deze mening werd door vertegenwoordigers van de Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunst sterk betwist; ook later is de juistheid van de rapportage in twijfel getrokken.[[Noten TIN20-3-H2#2-91|<sup>[91]</sup>]] Zeker is dat de minstvermogenden op het eind van de oorlog vaak weer terugvielen in de eenzijdige eentonigheid van de maaltijd die ze pas achter zich hadden gelaten. Dat aardappelen voor de maaltijden nog steeds de basis vormden, bleek uit de | + | Uit budgetonderzoek bleek dat de voedingstoestand van groepen met lage inkomens achteruitging. Een commissie van de Centrale Gezondheidsraad ontkende echter ook dat van ondervoeding kon worden gesproken. Deze mening werd door vertegenwoordigers van de Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunst sterk betwist; ook later is de juistheid van de rapportage in twijfel getrokken.[[Noten TIN20-3-H2#2-91|<sup>[91]</sup>]] |
| − | aardappeloproeren in de steden in 1917, waarvan de ernstigste in Rotterdam en Amsterdam plaatsvonden, waarbij huisvrouwen voor Engeland gereedliggende aardappelschepen bestormden en leeghaalden. Er vonden hongeropstootjes plaats, winkels werden geplunderd en bij het politieoptreden vielen doden en gewonden. De rust keerde pas weer nadat de aardappelrantsoenen waren verhoogd.[[Noten TIN20-3-H2#2-92|<sup>[92]</sup>]] | + | |
| + | Zeker is dat de minstvermogenden op het eind van de oorlog vaak weer terugvielen in de eenzijdige eentonigheid van de maaltijd die ze pas achter zich hadden gelaten. Dat aardappelen voor de maaltijden nog steeds de basis vormden, bleek uit de aardappeloproeren in de steden in 1917, waarvan de ernstigste in Rotterdam en Amsterdam plaatsvonden, waarbij huisvrouwen voor Engeland gereedliggende aardappelschepen bestormden en leeghaalden. Er vonden hongeropstootjes plaats, winkels werden geplunderd en bij het politieoptreden vielen doden en gewonden. De rust keerde pas weer nadat de aardappelrantsoenen waren verhoogd.[[Noten TIN20-3-H2#2-92|<sup>[92]</sup>]] | ||
'''Sociale effecten distributie''' | '''Sociale effecten distributie''' | ||
| − | De distributiemaatregelen hadden ook een andere, onbedoelde invloed op de consumptie. Omdat de distributie de voedingsmiddelen voor iedereen, arm of rijk, stad of platteland en ongeacht welke regio, beschikbaar stelde, had ze een [[begrippenlijst#Egaliseren| | + | De distributiemaatregelen hadden ook een andere, onbedoelde invloed op de consumptie. Omdat de distributie de voedingsmiddelen voor iedereen, arm of rijk, stad of platteland en ongeacht welke regio, beschikbaar stelde, had ze een [[begrippenlijst#Egaliseren|egaliserende]] invloed. |
| − | egaliserende]] invloed. | + | |
Consumenten konden, naast de vaste rantsoenen brood, meel en suiker, kennis maken met niet eerder geproefde industriële waren zoals blikconserven, puddingpoeder, macaroni en jam.[[Noten TIN20-3-H2#2-93|<sup>[93]</sup>]] Ook suiker, gebruikt in de plaats van stroop, was voor sommige regio’s nieuw. Bedrijven die door de exportmaatregelen met hun afzet bleven zitten, zoals fabrieken voor [[begrippenlijst#Condenseren| | Consumenten konden, naast de vaste rantsoenen brood, meel en suiker, kennis maken met niet eerder geproefde industriële waren zoals blikconserven, puddingpoeder, macaroni en jam.[[Noten TIN20-3-H2#2-93|<sup>[93]</sup>]] Ook suiker, gebruikt in de plaats van stroop, was voor sommige regio’s nieuw. Bedrijven die door de exportmaatregelen met hun afzet bleven zitten, zoals fabrieken voor [[begrippenlijst#Condenseren| | ||