De ontwikkelingen in kolen- en ertsoverslag
Van Techniek in Nederland
| Regel 13: | Regel 13: | ||
Het ontstaan van dit nieuwe [[begrippenlijst#Regime|regime]] verliep via een proces van variatie, zoals we hebben gezien. Nieuwe technieken werden geprobeerd, waarbij sommige apparaten uiteindelijk niet de dominante techniek werden – zoals het geval was bij de [[begrippenlijst#Kolentip|kolentip]], de [[begrippenlijst#Elevator|bekerelevator]] en de [[De overslag van kolen en erts|'''ertsdraaikraan''']]. | Het ontstaan van dit nieuwe [[begrippenlijst#Regime|regime]] verliep via een proces van variatie, zoals we hebben gezien. Nieuwe technieken werden geprobeerd, waarbij sommige apparaten uiteindelijk niet de dominante techniek werden – zoals het geval was bij de [[begrippenlijst#Kolentip|kolentip]], de [[begrippenlijst#Elevator|bekerelevator]] en de [[De overslag van kolen en erts|'''ertsdraaikraan''']]. | ||
| − | Hoe kunnen we de beschreven ontwikkelingen nu verklaren? Enerzijds is duidelijk dat ontwikkelingen in Duitsland, de groei van de wereldhandel in kolen en erts en de opkomst van de stoomvaart waardoor het bunkeren zo belangrijk werd, noodzakelijke voorwaarden vormden voor de lokale initiatieven in Rotterdam. Anderzijds is echter ook duidelijk dat in Rotterdam deze ontwikkelingen niet alleen werden gevolgd, maar dat daarop tevens werd [[begrippenlijst#Anticiperen|geanticipeerd]]. De investeringen van de SHV in drijvend overslagmaterieel en de aanvoer van kolen over de Rijn naar Rotterdam stimuleerden elkaar bijvoorbeeld. In het regime van de handmatige overslag waren aan het einde van de negentiende eeuw niet zodanige problemen opgetreden dat mechanisatie tot absolute noodzaak kon worden verklaard. Tegelijkertijd is duidelijk dat toen de mechanisatie werd ingezet en de goederenstroom aanzwol, een terugkeer naar handmatige overslag niet langer een optie was. Verdere mechanisering werd toen wel degelijk een noodzaak. De verklaring voor de [[begrippenlijst#Regimetransformatie|regimetransformatie]] kan daarmee worden gevonden in de combinatie van externe ontwikkelingen en innovatief ondernemingsgedrag waarmee een onomkeerbaar proces op gang werd gebracht. Het werd voor alle partijen steeds duidelijker dat de toekomst niet lag in handarbeid maar in [[De mechanisering van de overslaghaven | + | Hoe kunnen we de beschreven ontwikkelingen nu verklaren? Enerzijds is duidelijk dat ontwikkelingen in Duitsland, de groei van de wereldhandel in kolen en erts en de opkomst van de stoomvaart waardoor het bunkeren zo belangrijk werd, noodzakelijke voorwaarden vormden voor de lokale initiatieven in Rotterdam. Anderzijds is echter ook duidelijk dat in Rotterdam deze ontwikkelingen niet alleen werden gevolgd, maar dat daarop tevens werd [[begrippenlijst#Anticiperen|geanticipeerd]]. De investeringen van de SHV in drijvend overslagmaterieel en de aanvoer van kolen over de Rijn naar Rotterdam stimuleerden elkaar bijvoorbeeld. In het regime van de handmatige overslag waren aan het einde van de negentiende eeuw niet zodanige problemen opgetreden dat mechanisatie tot absolute noodzaak kon worden verklaard. Tegelijkertijd is duidelijk dat toen de mechanisatie werd ingezet en de goederenstroom aanzwol, een terugkeer naar handmatige overslag niet langer een optie was. Verdere mechanisering werd toen wel degelijk een noodzaak. De verklaring voor de [[begrippenlijst#Regimetransformatie|regimetransformatie]] kan daarmee worden gevonden in de combinatie van externe ontwikkelingen en innovatief ondernemingsgedrag waarmee een onomkeerbaar proces op gang werd gebracht. Het werd voor alle partijen steeds duidelijker dat de toekomst niet lag in handarbeid maar in [[De mechanisering van de overslaghaven|'''mechanisering''']]. Het minder afhankelijk worden van de snel tot staking geneigde arbeiders was daarbij een motief, maar zeker niet het enige motief. Mechanisatie was ook een manier om de concurrentie voor te blijven. In het innovatieproces speelden ondernemingen die in de Rotterdamse overslag actief waren, zelf een belangrijke rol. Zij keken goed naar buitenlandse voorbeelden, gingen op reis, bestelden elevators, bunkermachines en kranen bij de machine-industrie in Nederland of in het buitenland, maar waren vaak ook zelf betrokken bij de vaststelling van het ontwerp. |