Voeding in de 19e eeuw
Van Techniek in Nederland
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Afbeelding:05_G357_V_1_1c1.JPG|thumb|250px|right|Een kaartje voor "De Tentoonstelling voor Voedingsmiddelen" in Amsterdam, 1887.]]Gedurende de zomermaanden van 1887 vond in Amsterdam de Tentoonstelling van voedingsmiddelen plaats, waar het nieuwe kennen en kunnen op het gebied van voeding met trots en verve werd gedemonstreerd. In zijn openingsrede motiveerde A.J.C.J.S. Bergsma, namens de Maatschappij van Nijverheid, de tentoonstelling door te wijzen naar het probleem van de volksvoeding. De organisatoren wilden "de kennis van de voedingsstoffen" bevorderen, en "de vooroordelen die dikwijls het gebruik van nuttige stoffen in de weg staa"’ bestrijden. De organisatoren hoopten dat die arbeid vruchten zal kunnen dragen van volkswelvaart, tevredenheid, huiselijke voorspoed en geluk (…), een der beste geneesmiddelen tegen de kanker onzer tegenwoordige samenleving, de sociale ontevredenheid".(1) | [[Afbeelding:05_G357_V_1_1c1.JPG|thumb|250px|right|Een kaartje voor "De Tentoonstelling voor Voedingsmiddelen" in Amsterdam, 1887.]]Gedurende de zomermaanden van 1887 vond in Amsterdam de Tentoonstelling van voedingsmiddelen plaats, waar het nieuwe kennen en kunnen op het gebied van voeding met trots en verve werd gedemonstreerd. In zijn openingsrede motiveerde A.J.C.J.S. Bergsma, namens de Maatschappij van Nijverheid, de tentoonstelling door te wijzen naar het probleem van de volksvoeding. De organisatoren wilden "de kennis van de voedingsstoffen" bevorderen, en "de vooroordelen die dikwijls het gebruik van nuttige stoffen in de weg staa"’ bestrijden. De organisatoren hoopten dat die arbeid vruchten zal kunnen dragen van volkswelvaart, tevredenheid, huiselijke voorspoed en geluk (…), een der beste geneesmiddelen tegen de kanker onzer tegenwoordige samenleving, de sociale ontevredenheid".(1) | ||
| − | Op de tentoonstelling was de agrarische sector vertegenwoordigd met de meest uitgelezen soorten groenten en fruit. Op het "Oudhollandsch Marktplein", dat door [[begrippenlijst#Ultramodern|ultramoderne]] elektriciteit werd verlicht, konden de bezoekers in vele [[begrippenlijst#Etablissement|etablissementen]] proeven van mosselen en oesters, gebak (bereid met behulp van een stoommachine), wafels en andere moderne snacks zoals chocolade. Daarnaast konden ze genieten van vele soorten dranken: bier in vele varianten (onder meer het heldere ondergistende bier van Heineken en De Koninklijke Nederlandse Beyersche Bierbrouwerij), mineraalwater, melk (van de Amsterdamse Melkinrichting), Rhijnse wijn, warme chocolademelk en diverse merken koffie en thee. Verder konden bezoekers kennis maken met de industriële productie van brood en melk door middel van tentoongestelde apparaten en toestellen; ze konden zich aldus overtuigen van de waarde van de nieuwe machinale en daarmee hygiënische bewerkingen van grondstoffen tot voedingsmiddelen. De conservenindustrie toonde ingeblikte waren uit binnen-en buitenland. | + | Op de tentoonstelling was de agrarische sector vertegenwoordigd met de meest uitgelezen soorten groenten en fruit. Op het "Oudhollandsch Marktplein", dat door [[begrippenlijst#Ultramodern|ultramoderne]] elektriciteit werd verlicht, konden de bezoekers in vele [[begrippenlijst#Etablissement|etablissementen]] proeven van mosselen en oesters, gebak (bereid met behulp van een stoommachine), wafels en andere moderne snacks zoals chocolade. Daarnaast konden ze genieten van vele soorten dranken: bier in vele varianten (onder meer het heldere ondergistende bier van Heineken en De Koninklijke Nederlandse Beyersche Bierbrouwerij), mineraalwater, melk (van de Amsterdamse Melkinrichting), Rhijnse wijn, warme chocolademelk en diverse merken koffie en thee. Verder konden bezoekers kennis maken met de industriële productie van brood en melk door middel van tentoongestelde apparaten en toestellen; ze konden zich aldus overtuigen van de waarde van de nieuwe machinale en daarmee hygiënische bewerkingen van grondstoffen tot voedingsmiddelen. De conservenindustrie toonde ingeblikte waren uit binnen-en buitenland. Reclamemateriaal vestigde de aandacht op luxeproducten als chocolade, potjes vleesextract van Kemmerich en koekjes van de Nederlandsche Biscuitsfabriek Amsterdam. De ‘[[Kooklerares tijdens de Eerste Wereldoorlog|'''Tijdelijke Kookschool''']]’ demonstreerde nieuwe manieren van voedselbereiding, gebaseerd op moderne wetenschappelijke inzichten over voedingswaarde.(2) Vervalsing en gebrekkige hygiëne waren belangrijke [[begrippenlijst#Euvel|euvelen]]. P.F. van Hamel Roos toonde zijn collectie vervalste voedingsmiddelen. Van Hamel beschikte over instrumenten om zulke vervalsingen op te sporen, bezoekers konden hun levensmiddelen door hem laten onderzoeken. Producenten speelden in op het verlangen naar "gezonde" voeding(3) en adverteerden met slogans als "mikroskopisch en chemisch onderzocht" (Van Ockhuyzen’s kindermeel) en "bereid zonder [[begrippenlijst#Salicyl| |
salicyl]] of toevoeging van kleurstoffen" (vruchtensiropen van de firma Kraepelien en Holm te Zeist), "uitmuntend van smaak en aanbevolen door de Medische Faculteit" (Minerva-water) of "Chemisch zuiver Kristal-Blok-IJs, geleverd door de Amsterdamsche Kristal-IJsfabriek". Alles bijeen gaf de tentoonstelling een indruk van het aanbod op het gebied van voeding rond 1890. | salicyl]] of toevoeging van kleurstoffen" (vruchtensiropen van de firma Kraepelien en Holm te Zeist), "uitmuntend van smaak en aanbevolen door de Medische Faculteit" (Minerva-water) of "Chemisch zuiver Kristal-Blok-IJs, geleverd door de Amsterdamsche Kristal-IJsfabriek". Alles bijeen gaf de tentoonstelling een indruk van het aanbod op het gebied van voeding rond 1890. | ||