Begrensde mobiliteit?
Van Techniek in Nederland
| Regel 24: | Regel 24: | ||
In 1938 was er op Schiphol een nieuw luchthavenregime ontstaan. De ontwikkeling had zich met name gericht op de havenkant, dat wil zeggen het landen en [[De afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht|'''starten''']] op de verharde banen en de afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht. Het station was wel vernieuwd, maar dat was toch meer een bijzaak geweest. | In 1938 was er op Schiphol een nieuw luchthavenregime ontstaan. De ontwikkeling had zich met name gericht op de havenkant, dat wil zeggen het landen en [[De afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht|'''starten''']] op de verharde banen en de afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht. Het station was wel vernieuwd, maar dat was toch meer een bijzaak geweest. | ||
| − | Vliegen werd hoofdzakelijk gedaan voor zakelijke doelen. Toch hadden veel mensen deelgenomen aan het vliegavontuur, door een toeristisch uitstapje naar Schiphol, door het turen naar de schoolplaat van Schiphol uit de bekende serie van Wolters en het in elkaar zetten van een bouwplaat van Schiphol, of door de deelname, aan de radio gekluisterd, aan de diverse [[begrippenlijst#Heroïsme|heroïsche]] vluchten naar Nederlands-Indië en weer terug naar het moederland. [[afbeelding:05_J8_68.JPG|thumb|450px|left|De eerste autoloze zondag in 1973 was een gevolg van de oliecrisis, maar kon de groei van het wegverkeer niet temperen.]] | + | Vliegen werd hoofdzakelijk gedaan voor zakelijke doelen. Toch hadden veel mensen deelgenomen aan het vliegavontuur, door een toeristisch uitstapje naar Schiphol, door het turen naar de schoolplaat van Schiphol uit de bekende serie van Wolters en het in elkaar zetten van een bouwplaat van Schiphol, of door de deelname, aan de radio gekluisterd, aan de diverse [[begrippenlijst#Heroïsme|heroïsche]] vluchten naar Nederlands-Indië en weer terug naar het moederland. |
| + | [[afbeelding:05_J8_68.JPG|thumb|450px|left|De eerste autoloze zondag in 1973 was een gevolg van de oliecrisis, maar kon de groei van het wegverkeer niet temperen.]] | ||
Binnen de luchtvaartsector werd veel strijd gevoerd over de locatie van de nationale luchthaven - moest die niet worden verplaatst en had Rotterdam ook geen recht op een eigen luchthaven? - en over diverse opties voor luchthavenverbetering. Het maatschappelijk draagvlak voor de luchtvaartsector stond echter niet ter discussie, ondanks de subsidies die nodig waren om de sector in de lucht te houden. | Binnen de luchtvaartsector werd veel strijd gevoerd over de locatie van de nationale luchthaven - moest die niet worden verplaatst en had Rotterdam ook geen recht op een eigen luchthaven? - en over diverse opties voor luchthavenverbetering. Het maatschappelijk draagvlak voor de luchtvaartsector stond echter niet ter discussie, ondanks de subsidies die nodig waren om de sector in de lucht te houden. | ||
| − | Na de Tweede Wereldoorlog waren de nationale en gemeentelijke overheden bereid te investeren in een nieuw en groter Schiphol, waarvan de bouw uiteindelijk in 1957 kon beginnen. Met dit [[De uitbouw van | + | Na de Tweede Wereldoorlog waren de nationale en gemeentelijke overheden bereid te investeren in een nieuw en groter Schiphol, waarvan de bouw uiteindelijk in 1957 kon beginnen. Met dit [[De uitbouw van schiphol tot mainport|'''Schiphol''']] zou worden geanticipeerd op de groei die komen ging: op Schiphol zou men eindelijk niet langer achter de feiten behoeven aan te lopen. |
Toen het nieuwe Schiphol in 1967 gereedkwam, was het echter eigenlijk al weer te klein. De groei was veel sterker geweest dan verwacht. De KLM was in staat geweest de droom van vele burgers om zelf te vliegen te mobiliseren en om te zetten in een ongekende groeimarkt, die de luchtvaart voor het eerst winstgevend maakte, ondanks grote investeringen in nieuwe straalvliegtuigen. Er werden nieuwe plannen gesmeed, er moest toch een vijfde start- en landingsbaan komen om de groei van de luchtvaart te [[begrippenlijst#Faciliteren|faciliteren]] en investeringen in het [[Het ontwerp voor een nieuw stationsgebouw|'''station''']] werden steeds belangrijker geacht zodat Schiphol kon uitgroeien tot AirportCity en zo zelf ook economisch zou kunnen profiteren van de groei van de luchtvaart. | Toen het nieuwe Schiphol in 1967 gereedkwam, was het echter eigenlijk al weer te klein. De groei was veel sterker geweest dan verwacht. De KLM was in staat geweest de droom van vele burgers om zelf te vliegen te mobiliseren en om te zetten in een ongekende groeimarkt, die de luchtvaart voor het eerst winstgevend maakte, ondanks grote investeringen in nieuwe straalvliegtuigen. Er werden nieuwe plannen gesmeed, er moest toch een vijfde start- en landingsbaan komen om de groei van de luchtvaart te [[begrippenlijst#Faciliteren|faciliteren]] en investeringen in het [[Het ontwerp voor een nieuw stationsgebouw|'''station''']] werden steeds belangrijker geacht zodat Schiphol kon uitgroeien tot AirportCity en zo zelf ook economisch zou kunnen profiteren van de groei van de luchtvaart. | ||
| Regel 42: | Regel 43: | ||
Rotterdam werd een doorvoerhaven, waar de snelle, gemechaniseerde overslag van massagoederen, zoals graan, kolen en erts, maar in toenemende mate ook olie, de toon zette. In de economische depressie van de jaren dertig werd dit regime verder [[begrippenlijst#Optimaliseren|geoptimaliseerd]] en de arbeidsproductiviteit sterk opgevoerd. De haven leek eind jaren dertig een nieuwe groeiperiode tegemoet te gaan. Die zou er ook komen, maar de [[De Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw van de haven|'''Tweede Wereldoorlog''']] gooide tijdelijk roet in het eten, met op het eerste gezicht desastreuze gevolgen voor de haven vanwege de grootschalige vernietiging van de infrastructuur. | Rotterdam werd een doorvoerhaven, waar de snelle, gemechaniseerde overslag van massagoederen, zoals graan, kolen en erts, maar in toenemende mate ook olie, de toon zette. In de economische depressie van de jaren dertig werd dit regime verder [[begrippenlijst#Optimaliseren|geoptimaliseerd]] en de arbeidsproductiviteit sterk opgevoerd. De haven leek eind jaren dertig een nieuwe groeiperiode tegemoet te gaan. Die zou er ook komen, maar de [[De Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw van de haven|'''Tweede Wereldoorlog''']] gooide tijdelijk roet in het eten, met op het eerste gezicht desastreuze gevolgen voor de haven vanwege de grootschalige vernietiging van de infrastructuur. | ||
| − | Het herstel verliep echter onverwacht snel. Voortbouwend op vooroorlogse plannen werden nieuwe havens gegraven: de Botlek, Europoort en uiteindelijk de eerste Maasvlakte. De investeringen bleken al snel hun vruchten af te werpen. Vanwege de groei in de overslag van massagoed, kon Rotterdam in 1962 de grootste haven van de wereld worden. Achter deze groei ging wel een belangrijke regimewijziging schuil. In het droge [[Verschuiving naar indirecte | + | Het herstel verliep echter onverwacht snel. Voortbouwend op vooroorlogse plannen werden nieuwe havens gegraven: de Botlek, Europoort en uiteindelijk de eerste Maasvlakte. De investeringen bleken al snel hun vruchten af te werpen. Vanwege de groei in de overslag van massagoed, kon Rotterdam in 1962 de grootste haven van de wereld worden. Achter deze groei ging wel een belangrijke regimewijziging schuil. In het droge [[Verschuiving naar indirecte overslag in het massagoed|'''massagoed''']] werd overgeschakeld van directe overslag naar indirecte overslag, waarbij de goederen op de kade werden gebracht om daar als buffervoorraad te dienen. In het natte massagoed (de olie) was indirecte overslag altijd al dominant geweest, maar omdat juist deze sector zo sterk groeide kreeg de indirecte overslag nog meer de overhand. |
In Rotterdam ontstond een groot [[begrippenlijst#Petrochemie|petrochemisch]] industriecomplex, maar ook een tekort aan terreinen voor verdere industriële expansie. In 1969 presenteerde de Rotterdamse gemeente het Plan 2000+, een voorstel voor grootschalige uitbreiding van het haventerrein op Voorne-Putten. | In Rotterdam ontstond een groot [[begrippenlijst#Petrochemie|petrochemisch]] industriecomplex, maar ook een tekort aan terreinen voor verdere industriële expansie. In 1969 presenteerde de Rotterdamse gemeente het Plan 2000+, een voorstel voor grootschalige uitbreiding van het haventerrein op Voorne-Putten. | ||