Begrensde mobiliteit?

Van Techniek in Nederland

Ga naar: navigatie, zoek
Regel 1: Regel 1:
In de jaren zestig werd de auto van bijna iedereen, terwijl het bezit en het gebruik ervan in het Interbellum nog een luxe waren geweest. Het aantal reizigerskilometers per auto nam ongekende vormen aan. De auto werd een universeel vervoermiddel; hij werd gebruikt voor de reis naar de werkplek, het familiebezoek, het doen van boodschappen en de binnenlandse en buitenlandse vakantie. Nederlanders waren er ook gewend aan geraakt dat Rotterdam de grootste haven ter wereld bezat en dat de luchthaven Schiphol sinds het eind van de jaren dertig bij de Europese top behoorde. [[begrippenlijst#Toekomstprojectie|Toekomstprojecties]] die aan het einde van de jaren zestig werden gemaakt, gingen uit van een doorgaande sterke groei. In 1970 publiceerde het ministerie van Verkeer en Waterstaat een Toekomstperspectief 2000 waarin werd voorspeld dat er tegen de eeuwwisseling zeven en een half miljoen auto’s zouden rondrijden in Nederland, dat waren er drie keer zoveel als op het moment van de projectie en dat na een periode van ongekende groei van het autobezit.  In dezelfde periode maakte een speciale werkgroep van de Rijksluchtvaartdienst een prognose over het te verwachten luchtverkeer in Nederland. De werkgroep ging uit van een zeer snelle stijging en kwam uit op 465.000 vliegtuigbewegingen in 2000, tegen 153.000 in het jaar van publicatie van deze prognose.  Amerikaanse consultants, ten slotte, hadden in 1968 voorspeld dat in 2000 in de Rotterdamse haven 600 miljoen ton zou worden overgeslagen, bijna een verviervoudiging van het volume dat de haven in dat jaar verwerkte.  Deze groeiprognoses kwamen niet uit de lucht vallen. Ze waren gebaseerd op de belofte van doorgaande groei.  
+
In de jaren zestig werd de auto van bijna iedereen, terwijl het bezit en het gebruik ervan in het Interbellum nog een luxe waren geweest. Het aantal reizigerskilometers per auto nam ongekende vormen aan. De auto werd een universeel vervoermiddel; hij werd gebruikt voor de reis naar de werkplek, het familiebezoek, het doen van boodschappen en de binnenlandse en buitenlandse vakantie. Nederlanders waren er ook gewend aan geraakt dat Rotterdam de grootste haven ter wereld bezat en dat de luchthaven Schiphol sinds het eind van de jaren dertig bij de Europese top behoorde. [[begrippenlijst#Toekomstprojectie|Toekomstprojecties]] die aan het einde van de jaren zestig werden gemaakt, gingen uit van een doorgaande sterke groei. In 1970 publiceerde het ministerie van Verkeer en Waterstaat een Toekomstperspectief 2000 waarin werd voorspeld dat er tegen de eeuwwisseling zeven en een half miljoen auto’s zouden rondrijden in Nederland, dat waren er drie keer zoveel als op het moment van de projectie en dat na een periode van ongekende groei van het autobezit.  In dezelfde periode maakte een speciale werkgroep van de Rijksluchtvaartdienst een prognose over het te verwachten luchtverkeer in Nederland. De werkgroep ging uit van een zeer snelle stijging en kwam uit op 465.000 vliegtuigbewegingen in 2000, tegen 153.000 in het jaar van publicatie van deze prognose.  Amerikaanse consultants, ten slotte, hadden in 1968 voorspeld dat in 2000 in de Rotterdamse haven 600 miljoen ton zou worden overgeslagen, bijna een verviervoudiging van het volume dat de haven in dat jaar verwerkte.  Deze groeiprognoses kwamen niet uit de lucht vallen. Ze waren gebaseerd op de belofte van doorgaande groei. [[afbeelding:05_J8_67.JPG|thumb|450px|right|Vanwege milieuvervuiling, geluidsoverlast en te grote hoeveelheden asfalt verzetten een groeiende groep Nederlanders zich tegen nieuwe wegen.
 +
]]
 
De groei van de jaren zestig was geworteld in een aantal nieuwe [[begrippenlijst#Regime|regimes]], zowel in het personenvervoer als op de transportknooppunten Schiphol en de Rotterdamse haven. De nieuwe mogelijkheden die deze regimes boden, werden in de jaren zestig benut, en zoals de prognoses laten zien, zag men nog vele nieuwe mogelijkheden voor verdere groei. De automarkt was nog lang niet verzadigd, het vliegen stond nog maar aan het begin van zijn groeicurve en de Rotterdamse haven moest investeren om de poort van Europa te blijven. De vestiging van deze nieuwe regimes was geen lineair proces geweest. Integendeel, het was een zoekproces geweest, waarin verschillende doelen tegelijkertijd aan de orde waren, uitkomsten niet vooraf vaststonden en twisten over verschillende oplossingen soms fel werden uitgevochten.  
 
De groei van de jaren zestig was geworteld in een aantal nieuwe [[begrippenlijst#Regime|regimes]], zowel in het personenvervoer als op de transportknooppunten Schiphol en de Rotterdamse haven. De nieuwe mogelijkheden die deze regimes boden, werden in de jaren zestig benut, en zoals de prognoses laten zien, zag men nog vele nieuwe mogelijkheden voor verdere groei. De automarkt was nog lang niet verzadigd, het vliegen stond nog maar aan het begin van zijn groeicurve en de Rotterdamse haven moest investeren om de poort van Europa te blijven. De vestiging van deze nieuwe regimes was geen lineair proces geweest. Integendeel, het was een zoekproces geweest, waarin verschillende doelen tegelijkertijd aan de orde waren, uitkomsten niet vooraf vaststonden en twisten over verschillende oplossingen soms fel werden uitgevochten.  
  
Regel 6: Regel 7:
  
 
Voorbereiding voor massaal vliegen op Schiphol
 
Voorbereiding voor massaal vliegen op Schiphol
In 1938 was er op Schiphol een nieuw luchthavenregime ontstaan. De ontwikkeling had zich met name gericht op de havenkant, dat wil zeggen het landen en [[De afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht|'''starten''']] op de verharde banen en de afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht. Het station was wel vernieuwd, maar dat was toch meer een bijzaak geweest. Vliegen werd hoofdzakelijk gedaan voor zakelijke doelen. Toch hadden veel mensen deelgenomen aan het vliegavontuur, door een toeristisch uitstapje naar Schiphol, door het turen naar de schoolplaat van Schiphol uit de bekende serie van Wolters en het in elkaar zetten van een bouwplaat van Schiphol, of door de deelname, aan de radio gekluisterd, aan de diverse [[begrippenlijst#Heroïsme|heroïsche]] vluchten naar Nederlands-Indië en weer terug naar het moederland.   
+
In 1938 was er op Schiphol een nieuw luchthavenregime ontstaan. De ontwikkeling had zich met name gericht op de havenkant, dat wil zeggen het landen en [[De afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht|'''starten''']] op de verharde banen en de afhandeling van vliegtuigen, passagiers en vracht. Het station was wel vernieuwd, maar dat was toch meer een bijzaak geweest. Vliegen werd hoofdzakelijk gedaan voor zakelijke doelen. Toch hadden veel mensen deelgenomen aan het vliegavontuur, door een toeristisch uitstapje naar Schiphol, door het turen naar de schoolplaat van Schiphol uit de bekende serie van Wolters en het in elkaar zetten van een bouwplaat van Schiphol, of door de deelname, aan de radio gekluisterd, aan de diverse [[begrippenlijst#Heroïsme|heroïsche]] vluchten naar Nederlands-Indië en weer terug naar het moederland.  [[afbeelding:05_J8_68.JPG|thumb|450px|left|De eerste autoloze zondag in 1973 was een gevolg van de oliecrisis, maar kon de groei van het wegverkeer niet temperen.]]
 +
 
 
Binnen de luchtvaartsector werd veel strijd gevoerd over de locatie van de nationale luchthaven - moest die niet worden verplaatst en had Rotterdam ook geen recht op een eigen luchthaven? - en over diverse opties voor luchthavenverbetering. Het maatschappelijk draagvlak voor de luchtvaartsector stond echter niet ter discussie, ondanks de subsidies die nodig waren om de sector in de lucht te houden. Na de Tweede Wereldoorlog waren de nationale en gemeentelijke overheden bereid te investeren in een nieuw en groter Schiphol, waarvan de bouw uiteindelijk in 1957 kon beginnen. Met dit Schiphol zou worden geanticipeerd op de groei die komen ging: op Schiphol zou men eindelijk niet langer achter de feiten behoeven aan te lopen. Toen het nieuwe Schiphol in 1967 gereedkwam, was het echter eigenlijk al weer te klein. De groei was veel sterker geweest dan verwacht. De KLM was in staat geweest de droom van vele burgers om zelf te vliegen te mobiliseren en om te zetten in een ongekende groeimarkt, die de luchtvaart voor het eerst winstgevend maakte, ondanks grote investeringen in nieuwe straalvliegtuigen. Er werden nieuwe plannen gesmeed, er moest toch een vijfde start- en landingsbaan komen om de groei van de luchtvaart te [[begrippenlijst#Faciliteren|faciliteren]] en investeringen in het station werden steeds belangrijker geacht zodat Schiphol kon uitgroeien tot AirportCity en zo zelf ook economisch zou kunnen profiteren van de groei van de luchtvaart.   
 
Binnen de luchtvaartsector werd veel strijd gevoerd over de locatie van de nationale luchthaven - moest die niet worden verplaatst en had Rotterdam ook geen recht op een eigen luchthaven? - en over diverse opties voor luchthavenverbetering. Het maatschappelijk draagvlak voor de luchtvaartsector stond echter niet ter discussie, ondanks de subsidies die nodig waren om de sector in de lucht te houden. Na de Tweede Wereldoorlog waren de nationale en gemeentelijke overheden bereid te investeren in een nieuw en groter Schiphol, waarvan de bouw uiteindelijk in 1957 kon beginnen. Met dit Schiphol zou worden geanticipeerd op de groei die komen ging: op Schiphol zou men eindelijk niet langer achter de feiten behoeven aan te lopen. Toen het nieuwe Schiphol in 1967 gereedkwam, was het echter eigenlijk al weer te klein. De groei was veel sterker geweest dan verwacht. De KLM was in staat geweest de droom van vele burgers om zelf te vliegen te mobiliseren en om te zetten in een ongekende groeimarkt, die de luchtvaart voor het eerst winstgevend maakte, ondanks grote investeringen in nieuwe straalvliegtuigen. Er werden nieuwe plannen gesmeed, er moest toch een vijfde start- en landingsbaan komen om de groei van de luchtvaart te [[begrippenlijst#Faciliteren|faciliteren]] en investeringen in het station werden steeds belangrijker geacht zodat Schiphol kon uitgroeien tot AirportCity en zo zelf ook economisch zou kunnen profiteren van de groei van de luchtvaart.   
  

Versie op 27 aug 2007 15:06