Effecten van de mobiliteitsexplosie in de 20e eeuw
Van Techniek in Nederland
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[afbeelding:grafiek_goederenvervoer.jpg|thumb|400px|right|De ontwikkeling van het goederenvervoer in Nederland, 1880-1993. De opkomst van de vrachtauto na 1920 is opvallend. De binnenvaart bleef echter belangrijk.]] | [[afbeelding:grafiek_goederenvervoer.jpg|thumb|400px|right|De ontwikkeling van het goederenvervoer in Nederland, 1880-1993. De opkomst van de vrachtauto na 1920 is opvallend. De binnenvaart bleef echter belangrijk.]] | ||
| − | + | [[afbeelding:grafieken_passagiersvervoer.jpg|thumb|400px|right|De ontwikkeling van de passagiersvervoersprestaties in Nederland 1880-1998: 1) het openbaar vervoer in de periode 1880-1940 2) het particuliere vervoer in de periode 1880-1940 3) openbaar en particulier vervoer in de periode 1950-1998.]] | |
| − | [[afbeelding:grafieken_passagiersvervoer.jpg|thumb| | + | |
| + | |||
| + | De betekenis van de [[De mobiliteitsexplosie in de 20e eeuw|'''mobiliteitsexplosie''']] van de twintigste eeuw gemeten in termen van aantal afgelegde [[Begrippenlijst#Reizigerskilometers|reizigerskilometers]] en vervoerde [[Begrippenlijst#Tonkilometer|tonkilometers]] voor de politiek, de economie en de cultuur wordt in veel geschiedenisboeken onderkend. | ||
| Regel 17: | Regel 19: | ||
Ook economische effecten van de opkomst van nieuwe transportmiddelen worden vaak genoemd. Sommige historici schrijven de enorme groei van de wereldhandel in de tweede helft van de negentiende eeuw vooral toe aan de doorbraak van het stoomschip, waardoor de transportkosten sterk daalden en markten op veel grotere afstanden sneller en regelmatiger konden worden bediend. De rol van de vrijhandel, dat wil zeggen het wegnemen van handelsbarrières, zou van veel minder belang zijn geweest.[[Noten H1#2-12|<sup>[12]</sup>]] | Ook economische effecten van de opkomst van nieuwe transportmiddelen worden vaak genoemd. Sommige historici schrijven de enorme groei van de wereldhandel in de tweede helft van de negentiende eeuw vooral toe aan de doorbraak van het stoomschip, waardoor de transportkosten sterk daalden en markten op veel grotere afstanden sneller en regelmatiger konden worden bediend. De rol van de vrijhandel, dat wil zeggen het wegnemen van handelsbarrières, zou van veel minder belang zijn geweest.[[Noten H1#2-12|<sup>[12]</sup>]] | ||
Hoe dit ook zij, het is een goed gedocumenteerd gegeven dat de grote crisis in de Nederlandse landbouw, die begon rond 1878, mede werd | Hoe dit ook zij, het is een goed gedocumenteerd gegeven dat de grote crisis in de Nederlandse landbouw, die begon rond 1878, mede werd | ||
| − | [[afbeelding:haven_als_transportknooppunt.jpg|thumb|300px|left|De Rotterdamse haven vormt als transportknooppunt een belangrijke schakel in de transportketen. De mechanisering van de overslag was van cruciaal belang voor de daling van de transportkosten en indirect de groei van de wereldhandel. Bij deze stoomkraan op Feijenoord, in Rotterdam Zuid, aan het begin van de twintigste eeuw vindt de overslag en opslag nog plaats via de wal en het pakhuis.]] veroorzaakt door het bulkvervoer van goedkoop graan vanuit de Verenigde Staten en Canada, mogelijk gemaakt door de stoomvaart.[[Noten H1#1-13|<sup>[13]</sup>]] | + | |
| + | [[afbeelding:haven_als_transportknooppunt.jpg|thumb|300px|left|De Rotterdamse haven vormt als transportknooppunt een belangrijke schakel in de transportketen. De mechanisering van de overslag was van cruciaal belang voor de daling van de transportkosten en indirect de groei van de wereldhandel. Bij deze stoomkraan op Feijenoord, in Rotterdam Zuid, aan het begin van de twintigste eeuw vindt de overslag en opslag nog plaats via de wal en het pakhuis.]] | ||
| + | veroorzaakt door het [[Van stapelhaven naar overslaghaven|'''bulkvervoer van goedkoop graan''']] vanuit de Verenigde Staten en Canada, mogelijk gemaakt door de stoomvaart.[[Noten H1#1-13|<sup>[13]</sup>]] | ||
Nieuwe, goedkope en snelle transportverbindingen worden in de economische geschiedenis veelal gezien als voorwaarden voor industrialisatie en economische ontwikkeling; wanneer transportmogelijkheden achterblijven bij de vraag, kan er vertraging optreden en moet eerst deze blokkade worden opgeheven.[[Noten H1#1-14|<sup>[14]</sup>]] | Nieuwe, goedkope en snelle transportverbindingen worden in de economische geschiedenis veelal gezien als voorwaarden voor industrialisatie en economische ontwikkeling; wanneer transportmogelijkheden achterblijven bij de vraag, kan er vertraging optreden en moet eerst deze blokkade worden opgeheven.[[Noten H1#1-14|<sup>[14]</sup>]] | ||