Noten
Van Techniek in Nederland
| Regel 58: | Regel 58: | ||
*<div id=3-54>[[Vroege autogeschiedenis (tot 1914): Benzine distributie vanaf 1904|[54]]] Acetylena advertentie in De Motorkampioen 8 (1916) 149, met dank aan Bram Verhees. </div> | *<div id=3-54>[[Vroege autogeschiedenis (tot 1914): Benzine distributie vanaf 1904|[54]]] Acetylena advertentie in De Motorkampioen 8 (1916) 149, met dank aan Bram Verhees. </div> | ||
*<div id=3-55>[[Vroege autogeschiedenis (tot 1914): Benzine distributie vanaf 1904|[55]]] Ferry de Goeij, 'Henri Deterding, Royal Dutch/Shell and the Dutch market for gasoline, 1902 - 1946' (manuscript), passim; Van der Vinne, 'Automobielen in Nederland', 103-104.</div> | *<div id=3-55>[[Vroege autogeschiedenis (tot 1914): Benzine distributie vanaf 1904|[55]]] Ferry de Goeij, 'Henri Deterding, Royal Dutch/Shell and the Dutch market for gasoline, 1902 - 1946' (manuscript), passim; Van der Vinne, 'Automobielen in Nederland', 103-104.</div> | ||
| − | |||
*<div id=3-56>[[De regeling van de maximum snelheid|[56]]] Gerhard Horras, Die Entwic¬klung des deutschen Automobilmarktes bis 1914 (München, 1982) 314. </div> | *<div id=3-56>[[De regeling van de maximum snelheid|[56]]] Gerhard Horras, Die Entwic¬klung des deutschen Automobilmarktes bis 1914 (München, 1982) 314. </div> | ||
*<div id=3-57>[[De regeling van de maximum snelheid|[57]]] Zie, ook voor de volgende alinea's: Alkemade, Het beeld van de auto, 65-78 (citaat: 78); Gedenkboek van het 25-jarig bestaan, 66-69; Fuchs, Die heerlijke auto's, 124-125; Van der Vinne, 'Automobielen in Nederland,' 121-127, 131 ('meest moderne motorwet': 127). Zie voor de wetstekst van 1923 en van het internationaal verdrag uit 1909: P. Kramer, Motor- en rijwielwet; practisch toegelicht ten dienste der politie, automobilisten en wielrijders ('s-Gravenhage: Boekhandel vh. Gebr. Belinfante, 19274)</div> | *<div id=3-57>[[De regeling van de maximum snelheid|[57]]] Zie, ook voor de volgende alinea's: Alkemade, Het beeld van de auto, 65-78 (citaat: 78); Gedenkboek van het 25-jarig bestaan, 66-69; Fuchs, Die heerlijke auto's, 124-125; Van der Vinne, 'Automobielen in Nederland,' 121-127, 131 ('meest moderne motorwet': 127). Zie voor de wetstekst van 1923 en van het internationaal verdrag uit 1909: P. Kramer, Motor- en rijwielwet; practisch toegelicht ten dienste der politie, automobilisten en wielrijders ('s-Gravenhage: Boekhandel vh. Gebr. Belinfante, 19274)</div> | ||
| Regel 70: | Regel 69: | ||
*<div id=3-65>[[Begeleiding en opvoeding van autotoeristen (tot 1940)|[65]]] De Kampioen nr 47 (23 november 1923) 1137-1141; ib. (1939) 664-666; Het verkeer, 3e jrg nr. 1 (maart 1928) 11. </div> | *<div id=3-65>[[Begeleiding en opvoeding van autotoeristen (tot 1940)|[65]]] De Kampioen nr 47 (23 november 1923) 1137-1141; ib. (1939) 664-666; Het verkeer, 3e jrg nr. 1 (maart 1928) 11. </div> | ||
*<div id=3-66>[[Begeleiding en opvoeding van autotoeristen (tot 1940)|[66]]] J.F.L. van Gils, 'Verkeersonderwijs,' Wegen (1937) 275-277; 'abnormale menschen': De Motorkampioen (18 maart 1921), geciteerd in Alkemade, Het beeld van de auto, 83. </div> | *<div id=3-66>[[Begeleiding en opvoeding van autotoeristen (tot 1940)|[66]]] J.F.L. van Gils, 'Verkeersonderwijs,' Wegen (1937) 275-277; 'abnormale menschen': De Motorkampioen (18 maart 1921), geciteerd in Alkemade, Het beeld van de auto, 83. </div> | ||
| − | |||
| − | |||
*<div id=3-67>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Garages en Bovag|[67]]] H. J. Peppink, 'Ook hotels moeten "motoriseren",' Autokampioen (10 april 1937) 595-598, aldaar 598. </div> | *<div id=3-67>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Garages en Bovag|[67]]] H. J. Peppink, 'Ook hotels moeten "motoriseren",' Autokampioen (10 april 1937) 595-598, aldaar 598. </div> | ||
*<div id=3-68>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Garages en Bovag|[68]]] Labots, 25 jaar, 28, 71. Het 'cadeaustelsel' bestond erin, dat autoproducenten in hun concurrentie auto's zonder reserveband, accu en zelfs startmotor begonnen af te leveren, die vervolgens gratis bij aankoop van een nieuwe auto door de dealers werden aangeboden (ib., 10). Struikelblok bij de samenwerking tussen RAI en Bovag vormde vooral het banden- en benzineprobleem. In beide gevallen botsten de belangen van de producenten (die dikwijls aan 'dumping' deden buiten de bona-fide garages om) en de handel. Pas in 1955, toen de massamotorisering op uitbarsten stond, kwam een 'exclusief verkeersovereenkomst' tussen beide organisaties tot stand, waarbij RAI-leden uitsluitend aan Bovag-leden zouden leveren en omgekeerd Bovag-leden hun waar alleen via RAI-grossiers zouden betrekken. De Jong, Geschiedenis eener Nederlandsche Vereeniging, 98.</div> | *<div id=3-68>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Garages en Bovag|[68]]] Labots, 25 jaar, 28, 71. Het 'cadeaustelsel' bestond erin, dat autoproducenten in hun concurrentie auto's zonder reserveband, accu en zelfs startmotor begonnen af te leveren, die vervolgens gratis bij aankoop van een nieuwe auto door de dealers werden aangeboden (ib., 10). Struikelblok bij de samenwerking tussen RAI en Bovag vormde vooral het banden- en benzineprobleem. In beide gevallen botsten de belangen van de producenten (die dikwijls aan 'dumping' deden buiten de bona-fide garages om) en de handel. Pas in 1955, toen de massamotorisering op uitbarsten stond, kwam een 'exclusief verkeersovereenkomst' tussen beide organisaties tot stand, waarbij RAI-leden uitsluitend aan Bovag-leden zouden leveren en omgekeerd Bovag-leden hun waar alleen via RAI-grossiers zouden betrekken. De Jong, Geschiedenis eener Nederlandsche Vereeniging, 98.</div> | ||
| Regel 87: | Regel 84: | ||
*<div id=3-80>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Planning van Wegen|[80]]] Bosch en Van der Ham, Twee eeuwen Rijkswaterstaat, 166-168; Hans Buiter en Kees Volkers, Oudenrijn; Geschiedenis van een verkeersknooppunt (Utrecht 1996) 17, 24, 27-28.</div> | *<div id=3-80>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Planning van Wegen|[80]]] Bosch en Van der Ham, Twee eeuwen Rijkswaterstaat, 166-168; Hans Buiter en Kees Volkers, Oudenrijn; Geschiedenis van een verkeersknooppunt (Utrecht 1996) 17, 24, 27-28.</div> | ||
*<div id=3-81>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Planning van Wegen|[81]]] M.L. ten Horn-Van Nispen, 'Het Rijkswegenplan 1927; De aanpak van het verkeersvraagstuk in de jaren twintig,' Jaarboek voor e geschiedenis van bedrijf en techniek 9 (1992) 185-208.</div> | *<div id=3-81>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Planning van Wegen|[81]]] M.L. ten Horn-Van Nispen, 'Het Rijkswegenplan 1927; De aanpak van het verkeersvraagstuk in de jaren twintig,' Jaarboek voor e geschiedenis van bedrijf en techniek 9 (1992) 185-208.</div> | ||
| − | |||
*<div id=3-82>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De rol van de ANWB bij de massamotorisering|[82]]] 'Zorgen voor de toekomst', De Kampioen nr 9 (4 maart 1927) 193-194. </div> | *<div id=3-82>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De rol van de ANWB bij de massamotorisering|[82]]] 'Zorgen voor de toekomst', De Kampioen nr 9 (4 maart 1927) 193-194. </div> | ||
*<div id=3-83>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De rol van de ANWB bij de massamotorisering|[83]]] P. Lamberts Hurrelbrinck, 'Zal de kleine wagen de revolutie brengen?' Autokampioen nr 49 (6 december 1930) 877-882, aldaar 881. </div> | *<div id=3-83>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De rol van de ANWB bij de massamotorisering|[83]]] P. Lamberts Hurrelbrinck, 'Zal de kleine wagen de revolutie brengen?' Autokampioen nr 49 (6 december 1930) 877-882, aldaar 881. </div> | ||
| Regel 102: | Regel 98: | ||
*<div id=3-94>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Plaats van de auto in het totale vervoer|[94]]] 'Betaal en ... zwijg', Autokampioen (27 april 1935) 567-568.</div> | *<div id=3-94>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Plaats van de auto in het totale vervoer|[94]]] 'Betaal en ... zwijg', Autokampioen (27 april 1935) 567-568.</div> | ||
*<div id=3-95>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Plaats van de auto in het totale vervoer|[95]]] L. Swaab, 'Economische regeling van het verkeerswezen in Nederland III', De Ingenieur (16 februari 1929) T21-T29 (citaat: T27).</div> | *<div id=3-95>[[De auto in het interbellum (1918-1940): Plaats van de auto in het totale vervoer|[95]]] L. Swaab, 'Economische regeling van het verkeerswezen in Nederland III', De Ingenieur (16 februari 1929) T21-T29 (citaat: T27).</div> | ||
| − | |||
*<div id=3-96>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[96]]] 'Crisis verkeerswezen in Nederland', De Ingenieur (1932) A389-A390.</div> | *<div id=3-96>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[96]]] 'Crisis verkeerswezen in Nederland', De Ingenieur (1932) A389-A390.</div> | ||
*<div id=3-97>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[97]]] L. Swaab, 'Eenige beschouwingen over verkeers- en vervoermiddelen in Nederland,' De Ingenieur (18 maart 1932) V37-V59; zie voor het begrip 'netwerksnelheid': Gabriel Dupuy, La dépendance automobile; Symptômes, analyses, diagnostics, traitements (Paris: Anthropos, 1999) pagina.</div> | *<div id=3-97>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[97]]] L. Swaab, 'Eenige beschouwingen over verkeers- en vervoermiddelen in Nederland,' De Ingenieur (18 maart 1932) V37-V59; zie voor het begrip 'netwerksnelheid': Gabriel Dupuy, La dépendance automobile; Symptômes, analyses, diagnostics, traitements (Paris: Anthropos, 1999) pagina.</div> | ||
| Regel 111: | Regel 106: | ||
*<div id=3-102>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[102]]] 'En toch blijf ik de auto trouw', 1475 </div> | *<div id=3-102>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[102]]] 'En toch blijf ik de auto trouw', 1475 </div> | ||
*<div id=3-103>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[103]]] 'Hoera, ik heb geen auto meer. Openhartige bekentenissen van een vrouw,' Autokampioen (15 december 1934) 1634.</div> | *<div id=3-103>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[103]]] 'Hoera, ik heb geen auto meer. Openhartige bekentenissen van een vrouw,' Autokampioen (15 december 1934) 1634.</div> | ||
| − | *<div id=3-104>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[104]]] 'Er bestaan geen luxe-auto's meer,' 249.</div> | + | *<div id=3-104>[[De auto in het interbellum (1918-1940): De wegenlobby contra de spoorweglobby|[104]]] 'Er bestaan geen luxe-auto's meer,' 249.</div> |
| + | *<div id=3-105>[[De auto na 1945: Wederopbouw van het autoverkeer|[105]]] 'Bedrog en oplichting vieren hoogtij op de automarkten,' Autokampioen (1952) 1882.</div> | ||
| + | *<div id=3-106>[[De auto na 1945: Wederopbouw van het autoverkeer|[106]]] Koolhaas Revers, 'Levensgevaarlijke lifters,' Autokampioen (1951) 1810-1812; K.J. Müller, 'Parkeermeters: in ons land voorlopig nergens nodig,' Autokampioen (1956) 1090-195; A.G.M. Boost, 'Opmars der parkeermeters,' Autokampioen (1958) 1741.</div> | ||
| + | *<div id=3-107>[[De auto na 1945: Wederopbouw van het autoverkeer|[107]]] 'W.W. óók mobiele hulppost van het Rode Kruis,' Autokampioen (1952) 1508; 'Koperen jubileum Wegenwacht,' Autokampioen (1958) 1828-1829; 'De automobilist en het kamperen,' Autokampioen (1956) 196-197.</div> | ||
| + | *<div id=3-108>[[De auto na 1945: Wederopbouw van het autoverkeer|[108]]] 'Véél veiliger auto's,' Autokampioen (1952) 1138-1142; 'Vrouwen vragen: veiliger verkeer!,' Autokampioen (1953) 1804; 'Koninklijk woord tot de weggebruikers. Prinses Wilhelmina gispt het egoïsme,' Autokampioen (1955) 214.</div> | ||
| + | *<div id=3-109>[[De auto na 1945: Mobiliteitsexplosie|[109]]] [A. Zewuster], Auto's en koopkracht (I) (Amsterdam: Publikatie van het Advertentiebedrijf van N.V. De Arbeiderspers, juli 1959); [A. Zewuster], Auto's en koopkracht (II) (Amsterdam: Publikatie van het Advertentiebedrijf van N.V. De Arbeiderspers, februari 1960); [A. Zewuster], 100.000 auto's verkocht in 1960 (Amsterdam: Advertentiebedrijf N.V. De Arbeiderspers, januari 1961); [A. Zewuster], Een miljoen auto's in 1964 (Amsterdam: Advertentiebedrijf N.V. De Arbeiderspers, januari 1963).</div> | ||
| + | *<div id=3-110>[[De auto na 1945: Mobiliteitsexplosie|[110]]] [Zewuster], Auto's en koopkracht (I), 18.</div> | ||
| + | *<div id=3-111>[[De auto na 1945: Mobiliteitsexplosie|[111]]] [Zewuster], Auto's en koopkracht (I), 29; [Zewuster], Auto's en koopkracht (II), 4, 25-29 (citaten resp.: 2 en 53).</div> | ||
| + | *<div id=3-112>[[De auto na 1945: Mobiliteitsexplosie|[112]]] 'Gezinsbudget en de eigen auto,' Autokampioen (1962) 2368-2369, hier: 2368.</div> | ||
| + | *<div id=3-113>[[De auto na 1945: De rol van RAI, KNAC en ANWB tijdens de mobiliteitsexplosie|[113]]] De Jong, Geschiedenis eener Nederlandsche Vereeniging, 82 (citaat), 90-92, 107-109 (publieke opinie: 108).</div> | ||
| + | *<div id=3-114>[[De auto na 1945: De rol van RAI, KNAC en ANWB tijdens de mobiliteitsexplosie|[114]]] [Zewuster], Een miljoen auto's in 1964, 6-7, 23; S. de Jong, 'Het toekomstige autobezit (I)', RAI (15 oktober 1963) 351-352 en 366-367, hier: 352.</div> | ||
| + | *<div id=3-115>[[De auto na 1945: De rol van RAI, KNAC en ANWB tijdens de mobiliteitsexplosie|[115]]] Jan Cornelis van Ours, Gezinsconsumptie in Nederland; 1951 - 1980 (Meppel: krips repro, z.j. [1986]) 104-105, 155; Kees Schuyt en Ed Taverne (met medewerking van Sandra van Voorst, Klaas van Berkel, Hans van Maanen, Frans Ruiter en Wilma Sütö), 1950; Welvaart in zwart-wit (Den Haag: Sdu Uitgevers, 2000) 276-277.</div> | ||
| + | *<div id=3-116>[[De auto na 1945: De rol van RAI, KNAC en ANWB tijdens de mobiliteitsexplosie|[116]]] 'In Amsterdam komen alle lijnen samen,' Autokampioen (1961) 373-376, hier: 375.</div> | ||
| + | *<div id=3-117>[[De auto na 1945: De rol van RAI, KNAC en ANWB tijdens de mobiliteitsexplosie|[117]]] 'Kwart nieuwe personenauto's is leaseauto,' Automobiel Management (9 februari 2001).</div> | ||
| + | *<div id=3-118>[[De auto na 1945: De rol van RAI, KNAC en ANWB tijdens de mobiliteitsexplosie|[118]]] Zie, ook voor het volgende: K.A. de Vries, '"Een auto is een onmisbaar vervoermiddel bij het zoeken naar een parkeerplaats"; De personenauto in Nederland sinds 1945' (ongepubl. doctoraalscriptie, Erasmus Universiteit, juli/augustus 1995) 99-135, 24-32.</div> | ||
| + | *<div id=3-119>[[De auto na 1945: Problemen door de groei van het autoverkeer en maatregelen|[119]]] Ligtermoet, Beleid en planning in de wegenbouw, 43-77. Zie voor de geschiedenis van de nota’s ruimtelijke ordening K. Martens, Debatteren over mobiliteit. Over de rationaliteit van het ruimtelijk mobiliteitsbeleid (Proefschrift Katholieke Universiteit Nijmegen 2000) met name hoofdstuk 4. </div> | ||
| + | *<div id=3-120>[[De auto na 1945: Problemen door de groei van het autoverkeer en maatregelen|[120]]] 'Laat de ANWB dat toch voor u doen!' Autokampioen (1961) 709; 'Goed kamp!, tentoonstelling met voorlichting,' Autokampioen (1961) 775. </div> | ||
| + | *<div id=3-121>[[De auto na 1945: Problemen door de groei van het autoverkeer en maatregelen|[121]]] Linders - Rooijendijk, Gebaande wegen voor mobiliteit en vrijetijdsbesteding II, 961.</div> | ||
| + | *<div id=3-122>[[De auto na 1945: Verklaring voor de mobiliteitsexplosie|[122]]] "Het aantal personenauto's in Nederland; bepalende factoren en mogelijkheden tot beïnvloeding; Rapport voor het Projectbureau Integrale Verkeers- en Vervoersstudies van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat" (Universiteit van Amsterdam, Intituut voor Actuariaat en Econometrie, december 1973); zie ook: J.S. Cramer, Het aantal personenauto's in Nederland (Amsterdam, 1973).</div> | ||
| + | *<div id=3-123>[[De auto na 1945: Verklaring voor de mobiliteitsexplosie|[123]]] H. van der Cammen en L.A. de Klerk, Ruimtelijke ordening; Van plannen komen plannen - de ontwikkelingsgang van de ruimtelijke ordening in Nederland (Utrecht: Uitgeverij Het Spectrum B.V., 19932) 134-135, 169, 197.</div> | ||
| + | *<div id=3-124>[[De auto na 1945: Verklaring voor de mobiliteitsexplosie|[124]]] J.W. Schot, H.W. Lintsen en A. Rip in samenwerking met de redactie, 'Methode en opzet van het onderzoek,' in: Techniek in Nederland in de twintigste eeuw I; Techniek in ontwikkeling; Waterstaat; kantoor en informatietechnologie (Zutphen: Walburg Pers, 1998) 37-51, hier: 44-45.</div> | ||
<br> | <br> | ||