Ontwikkelingen in voedselproductie en -consumptie
Van Techniek in Nederland
| Regel 9: | Regel 9: | ||
Van belang is ook de opkomst van een gevarieerd middenveld, dat een cruciale rol speelde in het proces van maatschappelijke inbedding van een reeks van nieuwe producten. Een groeiend en divers aantal maatschappelijke (vrouwen)organisaties ging zich beijveren voor "modern" voedsel en gaf, samen met de overheid en wetenschappelijke instellingen, het middenveld vorm. Een krachtig middenveld bleek vervolgens van cruciaal belang voor de goede organisatie van de [[Voedselvoorziening tijdens de oorlog|'''voedseldistributie''']] in de Tweede Wereldoorlog. | Van belang is ook de opkomst van een gevarieerd middenveld, dat een cruciale rol speelde in het proces van maatschappelijke inbedding van een reeks van nieuwe producten. Een groeiend en divers aantal maatschappelijke (vrouwen)organisaties ging zich beijveren voor "modern" voedsel en gaf, samen met de overheid en wetenschappelijke instellingen, het middenveld vorm. Een krachtig middenveld bleek vervolgens van cruciaal belang voor de goede organisatie van de [[Voedselvoorziening tijdens de oorlog|'''voedseldistributie''']] in de Tweede Wereldoorlog. | ||
| − | In zekere zin werd de keten in deze oorlog voor het eerst reflexief, dat wil zeggen: onderwerp van bewust (overheids)ingrijpen op het niveau van alle schakels, met steun van de wetenschap. Was de doorbraak van wat later werd benoemd als het modern-industrieel assortiment en - voedselpatroon in de steden rond 1920 al grotendeels een feit, in diverse plattelandsgebieden en onder de minst bevoorrechte sociale lagen duurde dit evenwel tot rond 1960.[[Noten TIN20-3-H1#1-37|<sup>[37]</sup>]] | + | In zekere zin werd de keten in deze [[Crisis, overheid en collectieve propaganda|'''oorlog''']] voor het eerst reflexief, dat wil zeggen: onderwerp van bewust (overheids)ingrijpen op het niveau van alle schakels, met steun van de wetenschap. Was de doorbraak van wat later werd benoemd als het modern-industrieel assortiment en - voedselpatroon in de steden rond 1920 al grotendeels een feit, in diverse plattelandsgebieden en onder de minst bevoorrechte sociale lagen duurde dit evenwel tot rond 1960.[[Noten TIN20-3-H1#1-37|<sup>[37]</sup>]] |
Het ontstane maaltijdenpatroon van twee broodmaaltijden en één warme maaltijd per dag was de uitkomst van een traag verlopend uniformeringsproces dat toen was voltooid.[[Noten TIN20-3-H1#1-38|<sup>[38]</sup>]] | Het ontstane maaltijdenpatroon van twee broodmaaltijden en één warme maaltijd per dag was de uitkomst van een traag verlopend uniformeringsproces dat toen was voltooid.[[Noten TIN20-3-H1#1-38|<sup>[38]</sup>]] | ||
| Regel 15: | Regel 15: | ||
'''Ontwikkelingen en trends na 1960''' | '''Ontwikkelingen en trends na 1960''' | ||
| − | Na 1960 werden nieuwe trends zichtbaar, zoals de bredere opkomst van het assortiment van kant en klare artikelen, ruimere investeringen in onderzoek (Research & Development) in het bedrijfsleven, de [[begrippenlijst#Institutionalisering| | + | Na 1960 werden nieuwe trends zichtbaar, zoals de bredere opkomst van het assortiment van kant en klare artikelen, ruimere investeringen in onderzoek (Research & Development) in het bedrijfsleven, de [[begrippenlijst#Institutionalisering|institutionalisering]] van de voedingswetenschappen in Wageningen, [[Media, reclame, marketing|'''welvaartsvermeerdering''']], intensiever gebruik van reclame via media als televisie en ingrijpende veranderingen in de samenstelling en gedragingen van gezinshuishoudens en hun leden. |
| − | institutionalisering]] van de voedingswetenschappen in Wageningen, [[Media, reclame, marketing|'''welvaartsvermeerdering''']], intensiever gebruik van reclame via media als televisie en ingrijpende veranderingen in de samenstelling en gedragingen van gezinshuishoudens en hun leden. | + | |
[[Afbeelding:05_G357_V_2_8cor1.JPG|thumb|right|500px|Bij een winkelier in Tilburg staat een rij wachtenden vanwege distributie van voeding door de distributiewet (1918).]] | [[Afbeelding:05_G357_V_2_8cor1.JPG|thumb|right|500px|Bij een winkelier in Tilburg staat een rij wachtenden vanwege distributie van voeding door de distributiewet (1918).]] | ||
| − | Een belangrijke ontwikkeling in deze periode was de opkomst van zelfbediening en de supermarkt. Het als typisch Nederlands ervaren uniforme maaltijdenpatroon verdween na 1960 al weer snel. Een ‘versplintering van de markt’, de opkomst van buitenshuis eten en [[ | + | Een belangrijke ontwikkeling in deze periode was de opkomst van [[De opkomst van de zelfbediening|''' zelfbediening''']] en de supermarkt. Het als typisch Nederlands ervaren uniforme maaltijdenpatroon verdween na 1960 al weer snel. Een ‘versplintering van de markt’, de opkomst van buitenshuis eten en [[Snacks; van tussendoortjes naar graascultuur|'''grazing''']] droegen bij tot een nieuwe differentiatie. |
| − | novel foods]] en innovatieve toepassingen van [[begrippenlijst#Biotechnologie| | + | |
| − | biotechnologie]] werden onderwerp van debat binnen en buiten de keten.[[Noten TIN20-3-H1#1-39|<sup>[39]</sup>]] | + | Een belangrijke ontwikkeling in dit tijdvak is de doorbraak van de consumentenkritiek op [[Conserveermiddelen, antioxidanten en andere additieven|'''"vreemde toevoegingen"''']] aan industrieel voedsel. Rond 1990 deden zich nieuwe veranderingen voor in de keten en het assortiment. De bij de schakels betrokken groepen werden zich bewust van de noodzaak hun gedragingen op elkaar af te stemmen: er ontstond "ketendenken". Diverse soorten [[begrippenlijst#Novel-food|novel foods]] en innovatieve toepassingen van [[begrippenlijst#Biotechnologie| |
| + | biotechnologie]] werden [[Biotechnologie en functional foods|'''onderwerp van debat''']] binnen en buiten de keten.[[Noten TIN20-3-H1#1-39|<sup>[39]</sup>]] | ||