Verpakking van levensmiddelen
Van Techniek in Nederland
| Regel 14: | Regel 14: | ||
'''Primaire verpakking, bedoeld voor de eindgebruiker''' | '''Primaire verpakking, bedoeld voor de eindgebruiker''' | ||
| − | Met de opkomst van de gemechaniseerde voedingsmiddelenindustrie aan het einde van de negentiende eeuw werd verpakking steeds meer een geïntegreerd onderdeel van het productieproces. Nieuwe verpakkingsmaterialen als [[Blik, glas en papier|'''glas en blik''']] deden hun intrede, naast machines om blikken, glazen potjes, papieren zakjes en kartonnen dozen te maken, alsmede doseermachines en machines om verpakking af te sluiten. In dit hoofdstuk richten we ons vooral op de primaire verpakking, bedoeld voor direct gebruik door de eindgebruiker. Slechts zijdelings zullen we ingaan op secundaire verpakking voor vervoer of tussentijdse opslag van voedingsmiddelen. | + | Met de opkomst van de [[ Industrialisering van voedsel: brood, koek en banket|'''gemechaniseerde voedingsmiddelenindustrie''']] aan het einde van de negentiende eeuw werd verpakking steeds meer een geïntegreerd onderdeel van het productieproces. Nieuwe verpakkingsmaterialen als [[Blik, glas en papier|'''glas en blik''']] deden hun intrede, naast machines om blikken, glazen potjes, papieren zakjes en kartonnen dozen te maken, alsmede doseermachines en machines om verpakking af te sluiten. In dit hoofdstuk richten we ons vooral op de primaire verpakking, bedoeld voor direct gebruik door de eindgebruiker. Slechts zijdelings zullen we ingaan op secundaire verpakking voor vervoer of tussentijdse opslag van voedingsmiddelen. |
| Regel 42: | Regel 42: | ||
De opkomst van de [[De opkomst van de zelfbediening|'''zelfbediening veranderde de rol van verpakking fundamenteel''']]. Met name na 1960 was verpakking niet meer alleen een technische productieaangelegenheid, maar een middel om producten zichzelf te laten verkopen zonder de directe tussenkomst en het advies van de deskundige (en soms bemoeizuchtige) winkelier. | De opkomst van de [[De opkomst van de zelfbediening|'''zelfbediening veranderde de rol van verpakking fundamenteel''']]. Met name na 1960 was verpakking niet meer alleen een technische productieaangelegenheid, maar een middel om producten zichzelf te laten verkopen zonder de directe tussenkomst en het advies van de deskundige (en soms bemoeizuchtige) winkelier. | ||
| − | Verpakking was altijd een onderwerp in de directe levenssfeer van consumenten. Ook in de eerste helft van de twintigste eeuw klaagden huisvrouwen over onvoldoende informatie op de verpakking over zaken als gewicht of inhoud. Het openen van glazen en blikken verpakkingen was een ander punt van zorg. Het verschijnsel van verpakking als zodanig ondervond echter nauwelijks kritiek. Bij de vormgeving van nieuwe verpakkingen, hun gebruik en hun gebruikers ‘bemiddelden’ overheden, consumenten- en producentenorganisaties. De geschiedenis van de melkfles en het melkpak vormt een goede illustratie hiervan. | + | Verpakking was altijd een onderwerp in de directe levenssfeer van consumenten. Ook in de eerste helft van de twintigste eeuw klaagden huisvrouwen over onvoldoende informatie op de verpakking over zaken als gewicht of inhoud. Het openen van glazen en blikken verpakkingen was een ander punt van zorg. Het verschijnsel van verpakking als zodanig ondervond echter nauwelijks kritiek. Bij de vormgeving van nieuwe verpakkingen, hun gebruik en hun gebruikers ‘bemiddelden’ overheden, consumenten- en producentenorganisaties. De geschiedenis van de [[Melkfles versus melkpak|'''melkfles en het melkpak''']] vormt een goede illustratie hiervan. |
| Regel 48: | Regel 48: | ||
'''Dunnere en lichtere verpakkingen''' | '''Dunnere en lichtere verpakkingen''' | ||
| − | In de jaren zeventig werd dit beeld complexer op het moment dat ook andere maatschappelijke factoren en actoren een rol begonnen te spelen bij het ontwerp- en gebruiksproces van verpakkingen. Verpakking, en met name de eenmalige verpakking, werd in toenemende mate geproblematiseerd door milieu- en consumentenorganisaties uit bezorgdheid over de mogelijke schadelijke gevolgen voor gezondheid en milieu. | + | In de jaren zeventig werd dit beeld complexer op het moment dat ook andere maatschappelijke factoren en actoren een rol begonnen te spelen bij het ontwerp- en gebruiksproces van verpakkingen. Verpakking, en met name de eenmalige verpakking, werd in toenemende mate geproblematiseerd door milieu- en [[Voorlichting en consumentenbescherming|'''consumentenorganisaties''']] uit bezorgdheid over de mogelijke schadelijke gevolgen voor gezondheid en milieu. |
Dit maatschappelijke ongenoegen leidde tot een ontwerpproces waarin vele actoren - al dan niet bewust en opzettelijk - een rol speelden. Dit resulteerde in de jaren tachtig en negentig in dunnere en lichtere verpakkingen waarin schadelijke stoffen en schaarse grondstoffen verder werden gereduceerd. | Dit maatschappelijke ongenoegen leidde tot een ontwerpproces waarin vele actoren - al dan niet bewust en opzettelijk - een rol speelden. Dit resulteerde in de jaren tachtig en negentig in dunnere en lichtere verpakkingen waarin schadelijke stoffen en schaarse grondstoffen verder werden gereduceerd. | ||