Verpakking van levensmiddelen
Van Techniek in Nederland
| Regel 2: | Regel 2: | ||
Rond 1890 waren verpakte voedingsmiddelen eerder uitzondering dan regel. Marktkooplieden en kruideniers wogen producten los af en deden deze vervolgens in door hun klanten meegebrachte kannen, kroezen of kruiken. Verpakking speelde vooral een rol bij het (bulk)vervoer van productieplaatsen naar markten en andere verkoopplaatsen. Hiervoor gebruikte verpakkingsmiddelen waren jute zakken, kruiken, vaten, tenen manden, houten kisten en aardewerk. Vloeibare voedingsmiddelen als spijsoliën werden verpakt in kruiken en vaten. | Rond 1890 waren verpakte voedingsmiddelen eerder uitzondering dan regel. Marktkooplieden en kruideniers wogen producten los af en deden deze vervolgens in door hun klanten meegebrachte kannen, kroezen of kruiken. Verpakking speelde vooral een rol bij het (bulk)vervoer van productieplaatsen naar markten en andere verkoopplaatsen. Hiervoor gebruikte verpakkingsmiddelen waren jute zakken, kruiken, vaten, tenen manden, houten kisten en aardewerk. Vloeibare voedingsmiddelen als spijsoliën werden verpakt in kruiken en vaten. | ||
Met de opkomst van de gemechaniseerde voedingsmiddelenindustrie aan het einde van de negentiende eeuw werd verpakking steeds meer een geïntegreerd onderdeel van het productieproces. Nieuwe verpakkingsmaterialen als glas en blik deden hun intrede, naast machines om blikken, glazen potjes, papieren zakjes en kartonnen dozen te maken, alsmededoseermachines en machines om verpakking af te sluiten. In dit hoofdstuk richten we ons vooral op de primaire verpakking, bedoeld voor direct gebruik door de eindgebruiker. Slechts zijdelings zullen we ingaan op secundaire verpakking voor vervoer of tussentijdse opslag van voedingsmiddelen. | Met de opkomst van de gemechaniseerde voedingsmiddelenindustrie aan het einde van de negentiende eeuw werd verpakking steeds meer een geïntegreerd onderdeel van het productieproces. Nieuwe verpakkingsmaterialen als glas en blik deden hun intrede, naast machines om blikken, glazen potjes, papieren zakjes en kartonnen dozen te maken, alsmededoseermachines en machines om verpakking af te sluiten. In dit hoofdstuk richten we ons vooral op de primaire verpakking, bedoeld voor direct gebruik door de eindgebruiker. Slechts zijdelings zullen we ingaan op secundaire verpakking voor vervoer of tussentijdse opslag van voedingsmiddelen. | ||
| − | De opkomst van de merkartikelen speelde een belangrijke rol bij de toenemende toepassing van verpakkingen. Merken stelden fabrikanten in staat met behulp van duidelijk herkenbare naam, vormgeving en ondersteunende reclame hun producten van andere te onderscheiden. Pioniers op dit vlak waren enerzijds fabrikanten en handelaren van relatief dure en luxe producten als koffie, thee, cacao, chocolade, biscuit en beschuit, die zich richtten op een koopkrachtig publiek, en anderzijds fabrikanten van nieuwe massaproducten - meestal vervangingsmiddelen of surrogaten zoals margarine - die hun best moesten doen om hun producten maatschappelijk geaccepteerd te krijgen. Merknaam en verpakking met een eigen logo waren middelen die ze hierbij inzetten. Nestlé, met als logo een vogelnestje, ontstond in 1868 met het op de markt brengen van verpakt kindermeel in het Zwiterse Vevey. | + | De opkomst van de merkartikelen speelde een belangrijke rol bij de toenemende toepassing van verpakkingen. Merken stelden fabrikanten in staat met behulp van duidelijk herkenbare naam, vormgeving en ondersteunende reclame hun producten van andere te onderscheiden. Pioniers op dit vlak waren enerzijds fabrikanten en handelaren van relatief dure en luxe producten als koffie, thee, cacao, chocolade, biscuit en beschuit, die zich richtten op een koopkrachtig publiek, en anderzijds fabrikanten van nieuwe massaproducten - meestal vervangingsmiddelen of surrogaten zoals margarine - die hun best moesten doen om hun producten maatschappelijk geaccepteerd te krijgen. Merknaam en verpakking met een eigen logo waren middelen die ze hierbij inzetten.(1) Nestlé, met als logo een vogelnestje, ontstond in 1868 met het op de markt brengen van verpakt kindermeel in het Zwiterse Vevey.(2)Verkade, met als logo een ruiter met trompet, dateert uit 1889 en werd geïntroduceerd voor de verkoop van fabrieksmatig geproduceerd beschuit.(3) |
| − | Ondanks dat de losse verkoop van koffie en thee tot in de jaren twintig belangrijker bleef dan de verkoop van verpakte artikelen, verbonden koffie- en theefabrikanten al in een vroeg stadium hun verpakte artikelen aan duidelijk herkenbare merken. Ze vergrootten de bekendheid van hun merken door het plaatsen van advertenties in tijdschriften en het aanbrengen van emaille reclameborden in straten. Op deze borden waren vaak afbeeldingen van verpakkingen te zien. Driessen Cacao beeldde in 1910 al een cacaoblikje af, terwijl de platen van de Droste-verpleegster met een cacaoblikje een grote bekendheid genoten. | + | Ondanks dat de losse verkoop van koffie en thee tot in de jaren twintig belangrijker bleef dan de verkoop van verpakte artikelen, verbonden koffie- en theefabrikanten al in een vroeg stadium hun verpakte artikelen aan duidelijk herkenbare merken. Ze vergrootten de bekendheid van hun merken door het plaatsen van advertenties in tijdschriften en het aanbrengen van emaille reclameborden in straten. Op deze borden waren vaak afbeeldingen van verpakkingen te zien. Driessen Cacao beeldde in 1910 al een cacaoblikje af, terwijl de platen van de Droste-verpleegster met een cacaoblikje een grote bekendheid genoten.(4) |
De ontwikkeling en toepassing van verpakkingen voor voedingsmiddelen evolueerde van een deelaspect tot een geïntegreerd deel van de voedselketen, onlosmakelijk verbonden met de voeding en de voedselbereiding. Aan het begin van de twintigste eeuw werd verpakking vooral om hygiënische redenen toegepast en gepropageerd door artsen, hygiënisten en keuringsdiensten van waren vanuit het gezichtspunt van de volksgezondheid. Als gevolg van technologische ontwikkelingen in de voedingsmiddelenindustrie en de verlenging van de voedselketen werd verpakking geleidelijk een geïntegreerd onderdeel van de moderne industriële voedselproductie. | De ontwikkeling en toepassing van verpakkingen voor voedingsmiddelen evolueerde van een deelaspect tot een geïntegreerd deel van de voedselketen, onlosmakelijk verbonden met de voeding en de voedselbereiding. Aan het begin van de twintigste eeuw werd verpakking vooral om hygiënische redenen toegepast en gepropageerd door artsen, hygiënisten en keuringsdiensten van waren vanuit het gezichtspunt van de volksgezondheid. Als gevolg van technologische ontwikkelingen in de voedingsmiddelenindustrie en de verlenging van de voedselketen werd verpakking geleidelijk een geïntegreerd onderdeel van de moderne industriële voedselproductie. | ||
Nauw verbonden met de ontwikkeling van verpakking was de opkomst en de rol die het merkartikel ging vervullen in de industriële voedselketen. De oorspronkelijke utiliteitsfunctie van verpakking, het veilig kunnen bewaren van voedsel, raakte voor de consument op de achtergrond onder invloed van de uitstraling van reclame en de vorm van de verpakking. | Nauw verbonden met de ontwikkeling van verpakking was de opkomst en de rol die het merkartikel ging vervullen in de industriële voedselketen. De oorspronkelijke utiliteitsfunctie van verpakking, het veilig kunnen bewaren van voedsel, raakte voor de consument op de achtergrond onder invloed van de uitstraling van reclame en de vorm van de verpakking. | ||